Әйел, ана туралы

 

Әйел, ана туралы
Әйел адам - гүлмен тең.
Абай Құнанбаев
Жақсы әйел - ері ұялар іс қылмайды.
Абай Құнанбаев

Әйел ашуланса - жеңіледі, еркелесе - жеңеді.
Ғабит Мүсірепов

Жер жүзінде қазақ әйелдерінен басқа бір әйел құдайын қарғай алмайды.
Ғабит Мүсірепов

Саясат пердесін жамылғанымен саясатқа сия бермейтін жайларды түсінуге әйел ойы зерек келеді.
Ғабит Мүсірепов

Әйел біткеннің бәрі де өздерінен сұлуырақ көрінген әйелге жау келеді.
Ғабит Мүсірепов

Ана сұлулығы жүзіндегі мейірімінен көрінеді.
Ғабит Мүсірепов

Қыз мінезінде ұяңдық пен әдеп бір кездессе - бірін-бірі жасырыңқырап тұрады да, ашықтық пен абайсыздық кездессе - бірін-бірі асырыңқырап тұрады.
Ғабит Мүсірепов

Дүниеде әйелдің көзінен артық қызықтыра алатын, әйелдің көзінен артық сиқырлап тартып кете алатын күш жоқ қой деймін. Байлық, бақ, мансап, тіпті қоғамдық дәреже дегендердің бірде-бірінде ондай күш жоқ. Бәрі бірге қосақталып келіп мойныма асыла кетсе, мен бәрін сілкіп тастап, оқтай қадалған әйел көзіне қарай жүре берер едім.
Ғабит Мүсірепов

Қазақ әйелін "жан жолдасым" дейді. Бұл үлкен сөз ғой. Жаны мен жаны үндес, ойы, арманы үйлес, егіз адамбыз дегені ғой.
Ғабит Мүсірепов

Әйел асқақтаса - жылайды, еркек асқақтаса - құлайды.
Ғабит Мүсірепов

Әйелдің естілігі жеңсе - сұлулығы да арта түседі.
Ғабит Мүсірепов

Әйел шынымен жылап алса, ажарланып кетеді.

Ғабит Мүсірепов
Қазақ қызы ұзатылғанша негізінде екі-ақ түрлі жұмыс істейді: көлден су әкеледі, шай құяды. Жұмыстың басқа түріне қайын ененің қолында жаттығады.
Ғабит Мүсірепов

Қазақ әйелі азғана жәрдем бергенді ұмытпайды - тезірек еселеп, қайыруға тырысады.
Ғабит Мүсірепов

Әйел қырыққа келгенше өңін бермесе - қасиет,
Еркек қырыққа келгенше есі кірмесе - қасірет.
Ғабит Мүсірепов

Әйел табиғатының өзі осындай: тиым салынған тамырдың дәмін татып, әбден құмарынан шыққанша қинала беруге жаратылған.
Шоқан Уәлиханов

Қызда қылық болмаса, құр шырайдан не пайда.
Бұқар Қалқаманұлы

Жақсы әйел ұл туса - патшадан болмас кемдігі.
Бұқар Қалқаманұлы

Қыз сипаты: мойыл көз, тоқ жүз.
Шәңгерей Бөкеев

Жақсы әйелдің сипаты:
Ақ жүзді әйел алсаң бойы сұңғақ,
Қасыңа шақырғанда келсе зулап.
Дауысы «әу» дегенде әрең шығып,
Кеудесі еңкейгенде етсе бұлғақ.
Қара қас, жазық маңцай, қара көзді,
Дауысы жіп-жіңішке, жұмсақ сөзді.
Мінезі майдай еріткен қорғасындай,
Келсе де ерте-кешті бір мінезді.
Жүзінің ақ аралас, қызыл беті,
Жаман сөз сөйлемейді, адал жіпті.
Болған да тісі аппақ, пісте мұрын,
Ауызы қалжың сөзге болса епті.
Жат қылық, шайпау мінез еш болмайды,
Шақ етіп дауысы шықпас баланы ұрған.
Ерте-кеш бір ауылдан ері келсе,
Тап-таза үйдің іші сыпырылған.
Жігітке адал жүріп болар серік,
Қуанар ғазиз құрбы жүзін көріп.
Білгізбей бар болса да, жоқ болса да,
Ол бір марал тұрғаны қасын керіп.

Жаман әйелдің сипаты:
Болмайды сұлу қылықты жаман қатын,
Білмейді оқытсаң да сөздің салтын.
Ілмелеп, салған жерден кекесіндеп,
Қылады ұрыс-жанжал сөздің артын.
Кетеді таң атқан соң өсек бағып,
Қонаққа тамақ бер деп ептеп айтса,
Жүреді теріс қарап жылмың қағып.
Кісіге күле сөйлеп, келмес жанап,
Былшылдар ел көзінше байын талап.
Таусылды қант пен мейіз, ет пен шай деп,
Қонағын қыстай келген бәрін санап.
Сыпырмас үйдің ішін, киіз қағып,
Еш уақыт шаруа қылмас отын жағып.
Тазалық үй ішінде болмаған соң,
Бойыңда қадір-баға қалар нағып.
Орамал жерде жатыр кірі батпан,
Салдырап аяқ-табақ қирап жатқан.
Сүтін ішіп, шелегін ит жаласа,
«Кет!» деп еш айтпайды құдай атқан.
Ақан сері Қорамсаұлы

Жақсы болса жұбайың - қабағыңа қарайды.
Сүйінбай Аронұлы

Қыз сипаты:
Бота көз, оймақ ауыз, қиғаш қасты,
Ақ маңдай, жазық қабақ, сүмбіл шашты.
Сағым бет, тісі меруерт, күміс кірпік,
Шырын сөз алуан шекер балдан тәтті.
Сүйінбай Аронұлы
Жасауы мол келіннің күйеуі жуас келеді.
Махмұд Қашқари
Жаман әйел көп ұйықтар.
Майлықожа Сұлтанқожаұлы
Жаман болса әйелің - арманда өтер өмірің: артылғандай есекке.
Майлықожа Сұлтанқожаұлы
Жақсы әйел - жігіттің кесектен соққан кентіндей,
Сары майға былғаған алуа, шекер, жентіңдей.
Майлықожа Сұлтанқожаұлы
Алғаның жаман жолықса:
Үйіңнің іші шаң болар,
Ісінің бәрі қам болар.
Сол әлімен тұрмайды -
Киім таңдап паң болар.
Әңгіме, жанжал қоздырар,
Өзгеден өзін оздырар,
Жиынға киер жібекті -
Тезек теріп тоздырар.
«Қай жеріңнен тойдым?» деп,
«Не көрсетіп қойдың?» деп -
Тағы езінді жазғырар.
Майлықожа Сұлтанқожаұлы
Жаман әйел - жігіттің тайдырады табанын, тар қылады заманын; жақсы әйел - жігіттің жақсы қылар жаманын, ұшқыр қылар шабанын.
Майлықожа Сұлтанқожаұлы
Жақсы әйел - жаман еркектің басын төрге сүйрейді, жаман әйел жақсы еркектің басын көрге сүйрейді.
Мақал - мәтел
Келін қайын енесінің топырағынан жаралады.
Мақал - мәтел
Әйел көркі -шүберек.
Мақал - мәтел
Қыз қылығымен.
Мақал - мәтел
Қыз өссе - елдің көркі.
Мақал - мәтел
Жаман әйелдің тілі ащы.
Мақал - мәтел
Жақсы әйел - ырыс, жаман әйел - ұрыс.
Мақал - мәтел
Қыз - қырық шырақты.
Мақал - мәтел
Жігітті басар қайғы ой меңдесе.
Жаман қыздың үйіне кіріп барсаң - төбе шашы үрпиіп төрге қашар.
Қара өлең
Тон бітпеске тон бітсе - қағуменен тоздырар.
Жаман әйелге қоң бітсе - ер жігітті аздырар.
Би-шешендер
Жаман болса жолдасы - әйелдің түскен торы да,
Шыға алмайтын мұңылықтың қазылған терең оры да.
Би-шешендер
Асыл болса алған жар - ханым емей немене,
Жайлы болса мінезі - жаның емей немене.
Би-шешендер
Бұл жалған дүниеде кімнің төрт құбыласы тең болады? Түзу мылтық, қыран, жүйрік аты бар, мінез-құлқы мінсіз әйелі бар ердің төрт құбыласы тең болады.
Би-шешендер
Алған жарың жақсы болса - ат үстінен дүбір ет,
Алған жарың жаман болса - шиге кіріп сыбыр ет.
Би-шешендер
Әйел алсаң, жігіттер, - қыпша бел торыны ал, ол болмаса - ақ құбаның зорын ал, таба алмасаң - қараның оңын ал. Аузы - қызыл, көзі - көк, былшылдаған сөзі көп - шапылдаған сарыға жолама!
Би-шешендер
Қыз сипаты: мойыл көз, тоқ жүз.
Шәңгерей Бөкеев
Жігіттің болса алған жақсы жары:
Сен болсаң бір аллаға еткен зары.
Баладай риясыз еркелеген,
Сен болсаң тағы да сол ынтызары.
Шәңгерей Бөкеев
Құлқына құмарланып құшқанында,
Шайқалып тұрса алтын сырғалары.
Кәмшаты барқыт төбе қырын киген,
Қадалса империал һәм динары.
Ақылы жамалына болса лайық,
Жігіттің сол емес пе жан құмары.
Шәңгерей Бөкеев
Жайыңды білмес қарындас - өзі дұшпан, өзі қас.
Шалгиіз Тіленшеұлы
Жаман әйел алғанның - жауы үйінде, жақсы әйел - алғанның тойы үйінде.
Шал Құлекеұлы
Әйел алсаң қарап ал ақылдысын,
Сол болар басқалардан жақын кісің.
Ағайынға, туысқа қайырылса,
Дүниеде нағыз сол ғой мақұл кісің.
Ерге - аю, балаға - қасқыр болса,
Ондай қатын алғанның күні құрсын.
Шал Құлекеұлы
Анасын көр де - қызын ал, аяғын көр де - асын іш.
Шал Құлекеұлы
Қатын шайпау болғаны - болмағаны, келін шайпау болғаны - оңбағаны.
Шал Құлекеұлы
Пайдасы жоққа жалынсаң - семіз бір жемқор малмен тең,
Жақсы қатын алсаңыз - алланың жауған нұрымен тең.
Шал Құлекеұлы
Әйел сыны: қарауыл қара дейтін бір қатын болады - таңертең тұрады, түндікті оңынан ашады, кетіп бара жатқанға көз салып, өтіп бара жатқанды адал алады. Екінші әйел - қыналы бармақ дейтін - аз нәрсені көптей қылады, киіміне кір жұқпайды, асына қылшық тұрмайды, дүниесінің бәрі таза болады, ерінің бары-жоғын білгізбейді. «Ер - егіз, еңбексіз - жалғыз» деген. Осы талайлы елдің қолына түседі. Үшіншісі - ашып атар, жатып ішер... бастама етік көрпілдек, сиыр жапасы сырылдақ. Сормаңдай ерге жолығады.
Шал Құлекеұлы
Қатын алма алпыстан асқаннан соң,
Күш-қуатың бойыңнан қашқаннан соң.
Жас тоқал жатысымен еміренсе,
Тер шығар маңдайыңнан сасқаннан соң.
Шал Құлекеұлы
Кей сорлының қатыны - күндіз ауру, түнде сау.
Үмбетей Тілеуұлы
Жақсы болса жұбайың - қабағыңа қарайды.
Сүйінбай Аронұлы
Қыз сипаты:
Бота көз, оймақ ауыз, қиғаш қасты,
Ақ мандай, жазық қабаұ, сүмбіл шашты.
Сағым бет, тісі меруерт, күміс кірпік,
Шырын сөз алуан шекер балдан тәтті.
Сүйінбай Аронұлы
Жаман әйел - жақсы еркектің соры.
Сайф Сарайи
Түркілік қоғамда әйелдердің кең құқықтар берілген, олар мемлекеттік істерге белсене араласқан. Тақтың мұрагерін ана тәрбиелеген.
Олжас Сүлейменов
Еркекқұмар әйел ерге жарымас.
Махмұд Қашқари
Жаман әйел ер қадірін білмес.
Майқы би
Жетесіз жігіт - ел қадірін білмес, некесіз әйел - ер қадірін білмес.
Майқы би
Жұпарын қардай боратып аруды құшқан өкінбес.
Доспамбет жырау
Адамның жан жолдасы - сүйген жары.
Жанақ Сағындықұлы
Сұлу әйел алған - өмір бойы қарауыл боп өтеді, бай әйел алған - өмір бойы құл болып өтеді.
Жүсіп Баласағұн
 

Қазақ

Метко сказано: