Әміре Қашаубаев

Әміре Қашаубаев1888 жылдың шілде айында туылған. Туғанжері - Шығыс Қазақстан, қазіргі Семей облысы, Абай ауданы, Қайнар селосында тұрған. Кедей шаруа жанұясында туып өскен. Қазақстан ұлттық театр өнерінің негізінсалушылардың бірі. Өнер жолын 1917 жылы бастады. 1921-1924 жылдары Семейдеқұрылған Қазақ Совет жастарының ағарту ұйымы (Ес-аймаққа) мүше болып, әншілік өнерін шыңдай түсті. 1924жылы осы қалада ұйымдастырылған халық өнерпаздарының байқауына (әншілерсайысына) қатысып, бас бәйгегеБайжановпен бірге ие болды. 1925 жылыҚызылордада өткен Қазақстан Советтерінің бесінші съезі мен 1927 жылы Москвада болған Советтердіңтөртінші съезіне делегат болып, әрі делегаттар үшін ұйымдастырылған концертке қатысты. 1925 жылы Париж қаласында өткен Бүкіл дүние жүзіне сән өнері көрмесінде «Ағаш аяқ», тағы басқа әндерді орындап, екі бәйгемен қоса, күміс медальды иеленді. Сөйтіп, Әміре Қашаубаев шет елде өнер көрсеткен тұңғыш қазақ әншісі болды. 1927 жылы сәуірайында Әміре Қашаубаев Москваконсерваториясында қазақ әндерін астана көрермендері алдында тамылжыта шықады. Сол жылы Германияның Майндағы Франкфурт қаласында өткен халықаралық музыкалық көрмеде өнер көрсетіп, тағы да қазақтың халық әндерін әлемге паш етті. Оның орындауындағы әндер сәнді ырғағымен, нәзік нақышымен, сазды әуенімен ерекшеленеді. {mospagebreak} А. В. Затаевич Әміре Қашаубаевтың әншілік өнерін өте жоғары бағалап, одан көптеген әндерді жазып алды. Әміре Қашаубаевтың орындауында 1925 жылы Москвада фонографқа жазылып алынған «Жалғызарша», «Үш дос», «Ағаш аяқ», «Дударай», «Бесқарағай» әндерін 1974 жылы музыка зерттеушісі әрі музыкант Ж.Шәкәрімов тауып, оларды техникалық өңдеуден өткеннен кейін қайтадан күйтабаққа түсірді. 1925 жылы Қызылордада ашылған Қазақ драма театрының алғашқы актерлерінің бірі болып қабылданады. Осы театрда 1926жылы М. О. Әуезовтың «Еңлік-Кебек» трагедиясы алғаш қойылғанда Жапал ролінде ойнайды. Кейіннен Қоскелді, қойшы, Жарас, Ақын (М. Әуезовтың «Қаракөз», «Бәйбіше-тоқал» және «Айман-Шолпанында») қария (М. Триггердің «Сүңгуір қайығында»), («Шайхана қожасы»), (Д.А.Фурмановтың «Бүліншілінде»), тағы да басқа әр алуан кейіпкерлердің образын жасады. 1933 жылға дейін театрда әнші-актер болған. Әміре Қашаубаев 1934 жылы музыкалық театрға (қазіргі опера және балет театры) ауысады. Әншінің өмірі мен творчестволық жолы туралы Шәкәрімовтың « Әміре» 1973 жылы, «Ән жұлдызы» 1978жылы, «Әміре Қашаубаев» 1980жылы, атты зерттеу еңбектері, Қ. Жармағамбетовтың «Әнші азамат» 1951 жылы және М. Тоқжігітовтың «Ән атасы - Әміре» 1972 жыл, кітаптары жарық көрді.