Алдағы бес жылға есептелген баға

Өткенде облыстық табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау департа-ментінің қызметкерлері «Коммуналдық қызметтерге тарифтерді өзгертудің қажеттілігі туралы» тақырыпта баспасөз мәслихатын ұйымдастырды.

Бұған коммуналдық қызмет көрсету мекемелерінің басшылары мен БАҚ өкілдері қатысты. Жиынды жүргізген облыстық табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау департаментінің басшысы Валихан Разов коммуналдық қызметтер тарифінің жаңа жылдан бастап көтерілетінін айтып, бұған түсініктеме берді.

– Коммуналдық қызмет сапасын арттыру үшін тарифтерді тағы да көтеруге мәжбүрміз, – деді Валихан Әлиханұлы. – 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап коммуналдық қызмет ақысы өспек. Қымбатшылық жайлаған уақытта бұл жағдай, әрине, тұрғындардың наразылығын тудырады, бірақ коммуналдық қызмет көрсету мекемелері сапалы қызметті үздіксіз көрсету үшін және осы бағытта жұмыс жасап жүрген білікті кадрларды жоғалтып алмау үшін амалсыз осындай қадамға барып отыр. Алғашында коммуналдық қызмет көрсету мекемелері бізге қазіргі бекітіліп жатқан бағадан анағұрлым жоғары баға ұсынған болатын. Мысалы, «Батыс Қазақстан электр желілерін таратушы компаниясы» АҚ жоба бойынша жалпы сомасы 2,3 млрд. теңгені құрайтын инвестициялық бағдарламаны жүзеге асыру жұмысының жоспарлануына байланысты тарифті бірден 64,2 пайызға көтеруді сұрады. Яғни бұл 1 квт. сағатқа ҚҚС-сыз 4,24 теңгеден 6,96 теңгеге дейін өсім. Бірақ біз монополистердің бұл өтінішін мұқият қарап, тариф бағасын едәуір төмендетуге қол жеткіздік. Департаментпен қарау барысында инвестициялық бағдарлама 30 пайызға қысқартылып, бес жыл мерзімге кәсіпорынның өзіндік қаражаты, атап айтсақ, амортизация және пайда есебінен 1,6 млрд. теңге мөлшерінде бекітілді. Нәтижесінде тариф департаментпен бұрынғы бекітілген деңгейден (4,24 теңге) 10,6 пайыз өсіммен көбейіп, 1 квт. сағ үшін ҚҚС-сыз 2016 жылға – 4,69 теңге, 2017 жылға – 4,80 теңге, 2018 жылға – 4,90 теңге, 2019 жылға – 5,09 теңге, 2020 жылға – 5,31 теңге болып бекітілді. Сөйтіп, тариф аталған мекеме жобасынан 47,2%-ға төмендетілді.

Ал «Жайықжылуқуат» АҚ жылу энергиясын өндіру, беру, бөлу және онымен жабдықтау қызметі бойынша орташа босату тарифін 83,1 пайызға (яғни 1 Гкал үшін 3612, 65 теңгеден 6614,22 теңгеге дейін өсіру) көтеру көзделген болатын. Бірақ 10 қазанда төтенше реттеуші шара ретінде тарифтің бюджеттік мекемелер мен кәсіпорындарға 40,6 па-йызға өскендігі ескеріліп, бүгінгі таңда «Жайықжылуқуат» АҚ тарифті 66,4 пайызға өсіруді сұрап отыр. Бір айта кететін жәйт, аталған нысанның тарифтік жобасында жалпы сомасы 2,4 млрд. теңгені құрайтын инвестициялық бағдарламаны жүзеге асыру қарастырылған.

Департамент қызметкерлерінің жобаны қайта қарауының нәтижесінде инвестициялық бағдарлама 42%-ға төмендетіліп, бес жылға 1,4 млрд. теңге мөлшерінде бекітілді. Осыған орай 2016 жылғы 1 қаңтардан 2020 жылғы 31 желтоқсанға дейін бұрынғы бекітілген деңгейден жылыту қызметінің жаңа тарифі 33,8 пайызға өсіп, 1 Гкал үшін ҚҚС-сыз 5316,41 теңге мөлшерінде бекітілді, – деген департамент басшысы енді жаңа тариф бойынша мемлекеттік және бюджеттік мекемелердің қарапайым тұрғындар мен кәсіпкерлерге қарағанда жылу үшін 2,5 есе көп төлейтінін жеткізді. Оның сөзінше, мемлекеттік және бюджеттік мекемелер 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап жаңа тариф бойынша (1 Гкал үшін 11365,39 теңге) бұрынғы бекітілген деңгейді ескеріп, 66,7 пайызға артық төлейтін болады. Ал тұрғындарға – 1 Гкал үшін 4159,59 теңге, басқа да тұтынушылырға – 1 Гкал үшін 4476,46 теңге болып белгіленді. Яғни тариф 33,8 пайызға өзгеріп, жаңа тариф субъектінің жобасынан 36,1 пайызға төмендетілді, – деген Валихан Әлиханұлы өтінімдерді қарау барысында шығындарды қалыптастырудың ерекше тәртібіне және белгіленген инфляция бағамына сәйкес тек экономикалық тұрғыда негізделген шығындардың ескерілгенін айтты.

Коммуналдық қызметтер бір-бірімен тығыз байланысты. Сондықтан жарық пен жылу бағасының жоғарылауы су құнының да көтерілуіне ықпал етті. Департамент басшысының сөзінше, «Батыс су арнасы» ЖШС алғашқыда тарифті сумен қамтамасыз ету қызметі бойынша 109% пайызға бір-ақ өсіруді көздепті. Бұл ретте 1 текше метр үшін ҚҚС-сыз 75,4 теңгеден 157,6 теңгеге дейін өсіру, сарқынды суды бұру қызметі бойынша 1 текше метр үшін ҚҚС-сыз 88 теңгеден 222,1 теңгеге дейін, яғни 152,4 пайызға өсіру жоспарланған. Аталмыш мекеменің тариф жобасында жалпы сомасы 3 млрд. теңгені құрайтын инвестициялық бағдарламаны жүзеге асыру қарастырылыпты. Департаментпен қарау нәтижесінде инвестициялық бағдарлама бұл нысанда 7%-ға төмендетіліп, бес жылға 2,8 млрд. теңге мөлшерінде бекітілді. 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап 2020 жылғы 31 желтоқсанға дейінгі кезеңге суды таратушы желілер арқылы беру қызметі бойынша орташа босату тарифі 1 текше метр үшін 98,79 теңге болып, өсім 31,0 пайызды құрады.

Валихан Әлиханұлының сөзінше, 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап мемлекеттік мекемелер мен мемлекеттік кәсіпорындар 1 текше метр үшін 346,41 теңге, басқа тұтынушылар үшін 268,51 теңге, ал тұрғындар 44,64 теңгеден төлейді, яғни бұрынғымен салыстырғанда 10,57 теңгеге артық төлейтін болады. Жаңа тариф субъектінің ұсынған жобасынан 78,0 пайызға төмендетілді. Өтінімдерді қарау нәтижесі бойынша сарқынды суды бұру қызметі бойынша орташа босату тарифі 1 текше метр үшін 40,7 пайызға артып, 123,77 теңгені құрады. Енді жаңа тариф бойынша алдағы жылдың 1 қаңтарынан бастап мемлекеттік мекемелер мен мемлекеттік кәсіпорындар 1 текше метр үшін 484,79 теңге, басқа да тұтынушылар 258,26 теңге, ал тұрғындар 46,49 теңге немесе бұрынғыдан 13,44 теңгеге артық төлейтін болады. Жұмыстану нәтижесінде тариф субъектінің ұсынған жобасынан 111,8%-ға төмендетілді. Жаңа тариф бойынша мемлекеттік мекемелер мен мемлекеттік кәсіпорындар салыстырмалы түрде қазіргі бағасынан 8 және 10 есе артық төлейтін болады.

Жалпақ жұртқа түсінікті болу үшін, Валихан Әлиханұлы сөз арасында қалалықтардың коммуналдық қызмет ақысын төлеу ретіне нақты мысалдарды да келтірді. Мысалы, 30 шаршы метрлік 1 бөлмеде екі адам тұратын болса, қазіргі кездегі төлемақымен ол тұрғынның коммуналдық қызмет төлемі барлығы 8 мың теңгені құрайды. Ал коммуналдық қызмет ақысы өскен жағдайда, яғни 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап бұл шығын шамамен, 10 мың теңге болмақ. 44 шаршы метрлік екі бөлмелі пәтерде үш кісі тұрған жағдайда, тұрғындар бүгінгі таңда коммуналдық қызмет үшін 11 500 теңге төлесе, жаңа жылдан соң 14,500 теңге төлейтін болады. 65 шаршы метрлік үш бөлмелі үйде 4 адам тұрса, пәтер иесі күні бүгінге дейін 16 200 теңге төлеп келді. Енді алдағы қаңтар айынан бастап олардың коммуналдық төлем шығыны шамамен 20 300 теңге болмақ.

Тұрғын үй көмегі көрсетілмек

Осы жиынға қатысқан қалалық жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің басшысы Айгүл Төкешева аз қамтылған отбасыларға тұрғын үй көмегі көрсетілетінін айтты.

– Жаңа жылдан бастап тарифтің көтерілуіне байланысты аз қамтылған отбасылардың кірісі мен шығысы арасындағы айырмашылық төленеді. Бұдан басқа мүгедектер мен жалғызбасты зейнеткерлер, жетім балалар мен олардың қамқоршылары, қарамағында кәмелеттік жасқа жетпеген балалары бар мүгедектер мен зейнеткерлер, 50 жастағы және 55 жастағы жұмыс істемейтін әйелдер мен ер-азаматтарға да мемлекет тарапынан көмек болады. Егер коммуналдық қызмет ақысы тапқан табысынан 7 пайызға артық болса, онда жоғарыдағы санаттағы адамдарға тұрғын үй көмегі беріледі. Мысалы, жалғызбасты зейнеткердің зейнетақысы 33 мың теңге шамасында болса, онда оған жаңа тарифтің енгізілуіне байланысты тұрғын үй көмегі ретінде мемлекет тарапынан 26 702 теңге көлемінде қосымша қаражат бөлінеді, – деген Айгүл Төкешева ағымдағы жылдың 1 желтоқсанына қала бойынша аталмыш көмекті 3 298 адам алғанын мәлімдеді. Оның сөзінше, осы мақсатқа 78 миллион теңге қаражат бөлінген.

Айша  ӨТЕБӘЛІ