Жар салып, жасақ
жияр білімді Алик,
жияр білімді Алик,
Білімсіз
хұзарлардан алмаққа кек.
хұзарлардан алмаққа кек.
Қаласын,
егіндерін ызасы үшін
егіндерін ызасы үшін
От пенен қойған
арнап қылышқа деп.
арнап қылышқа деп.
Қол бастап, киіп
сауыт - Царградты,
сауыт - Царградты,
Сыр мінез таңдап
мініп сенімді атты,
мініп сенімді атты,
Далада келе
жатып, князь көрді
жатып, князь көрді
Ішінен қалың
орман шыққан қартты.
орман шыққан қартты.
Перунға көнген, берген ықыласын,
Болжаған болар
заман уақиғасын,
заман уақиғасын,
Қасына Алик келді
қарияның
қарияның
Өткізген
құлшылықпен, балмен жасын.
құлшылықпен, балмен жасын.
«Не болар, айтшы, бақсым Құдай сүйген,
Ілгергі өтер жасым нендей күймен?
Жауымды
жан-жақтағы қуандырып,
жан-жақтағы қуандырып,
Топырақ тез басар
ма денеме үйген?
ма денеме үйген?
Ашып айт, бүкпей
бәрін, еш қаймықпа!
бәрін, еш қаймықпа!
Аласың таңдап
жақсы ат айтқандыққа».
жақсы ат айтқандыққа».
Бақсылар князь
сыйын қылмас қажет
сыйын қылмас қажет
һәм қорықпас
болғандардан ие жұртқа.
болғандардан ие жұртқа.
Олардың тілі еркін, сөзі хақ-ты,
Құдірет
әмірімен ынтымақты.
әмірімен ынтымақты.
Қараңғы
таңдағылар тынытпайды,
таңдағылар тынытпайды,
Жүзіңнен саған
деген көрем бақты.
деген көрем бақты.
«Ұмытпай, ал
жадыңа сөзін қарттың,
жадыңа сөзін қарттың,
Батырға қымбат
бұлы дабыс-даңқтың.
бұлы дабыс-даңқтың.
Атың зор, айбының
мол жау мұқатқан,
мол жау мұқатқан,
Қалқаның қақ
басында Царградтың.
басында Царградтың.
Аямай берген
саған бақ-талайды,
саған бақ-талайды,
Күңіркеп, дұшпандарың
көре алмайды.
көре алмайды.
Жер, су да - бәрі
саған бағынулы,
саған бағынулы,
Толқыны көк
теңіздің ала алмайды.
теңіздің ала алмайды.
Айбалта, оқ, найза да, сом қанжар да,
Ешбірі саған залал қыла алмайды.
Астына көк
сауыттың жара түспес,
сауыттың жара түспес,
Қорғаушың
көрінбейтін бар бір сайлы.
көрінбейтін бар бір сайлы.
Қатерлі не бейнеттен қорықпас атың,
Сезеді қозғалғанын қалай тақым.
«Тұр!» десе -
жауған оққа қимылдамас,
жауған оққа қимылдамас,
«Шу!» десе - не
қамалға кірер батыл.
қамалға кірер батыл.
Суыққа, соғысқа
да тұлпар шыдар,
да тұлпар шыдар,
Ажалың бірақ осы
аттан болар...»
аттан болар...»
Сөзіне шалдың
айтқан күлді Алик,
айтқан күлді Алик,
Әйтсе де оймен
жүзі торғылданар.
жүзі торғылданар.
Көңілсіз ойдағы жоқ естіп істі,
Үндемей, ерге асылып, аттан түсті.
Сипалап, қасып,
қағып мойынға атын,
қағып мойынға атын,
Айнымас доспен
князь қош айтысты:
князь қош айтысты:
«Бақыл бол, серік атым, ренжіме!
Айрылар мезгіл жетсе, айырмас не?
Дамыл ал!
Қош, аман бол!
Мені ұмытпа!
Аяғым тимес алтын
үзеңгіңе.
үзеңгіңе.
Келіңдер,
бозбалалар, атты алыңдар!
бозбалалар, атты алыңдар!
Жетектеп тоғайыма апарыңдар!
Жабыңдар жабуына
түкті кілем,
түкті кілем,
Тазалап, жуып,
бағып, баптаңыздар!
бағып, баптаңыздар!
Жеміне ең қалаулы
сұлы алыңдар!
сұлы алыңдар!
Бұлақтың суымен һәм суарыңдар!»
Князьға, атын
алып, тосты басқа ат,
алып, тосты басқа ат,
Өтеді мұнан кейін
неше жылдар.
неше жылдар.
Басында бір
қорғанның Алик тойлап,
қорғанның Алик тойлап,
Жасақпен
жанындағы күліп-ойнап,
жанындағы күліп-ойнап,
Қайғы жоқ,
қасірет жоқ, ішіп бәрі,
қасірет жоқ, ішіп бәрі,
Күндерді бастан
кешкен сөйлер ойға ап.
кешкен сөйлер ойға ап.
Ескерді бір
мезгілде атын Алик,
мезгілде атын Алик,
Сұрайды:
«Есен-сау ма һәм қайда? - деп.
«Есен-сау ма һәм қайда? - деп.
-
Жүрісін,
жүйріктігін танған жоқ па,
Жүрісін,
жүйріктігін танған жоқ па,
Жабығып қалмады
ма, - дейді, - жүдеп?»
ма, - дейді, - жүдеп?»
Қайда деп жоқтаған соң Алик атын,
Айтады біреу тұрып:
«Князь батыр!
«Князь батыр!
Басында биік
қырдың әлдеқашан
қырдың әлдеқашан
Тыныштық алып,
атың ұйықтап жатыр».
атың ұйықтап жатыр».
Мұны естіп, Алик
жерге қарап төмен,
жерге қарап төмен,
Ойлайды: «Оттап
босқа шал не жеген?!
босқа шал не жеген?!
Қу бақсы!
Өтірікші, алжыған
шал,
шал,
Атымды айырыпсың
босқа менен».
босқа менен».
Көруге аттың сүйек-саяқтарын,
Ертіп ап Игор
менен қонақтарын,
менен қонақтарын,
Сарайдан шығып
Алик келе жатыр,
Алик келе жатыр,
Жағалап Днепрдің
алаптарын.
алаптарын.
Қураған жатыр сүйек қыр басында,
Селеулер жел құбылтқан
тұр басында.
тұр басында.
Құм көмген,
жаңбыр жуған сүйектердің
жаңбыр жуған сүйектердің
Аралап князь Алик
жүр қасында.
жүр қасында.
Ақырын аяғын сап
шығып басқа,
шығып басқа,
Сөз сөйлер князь
тұрып өлген досқа:
тұрып өлген досқа:
«Жат, достым!
Кәрі иеңнен
қайтқан бұрын,
қайтқан бұрын,
Құдірет қарамайды
көп, аз жасқа.
көп, аз жасқа.
Жазыпты сені асыма сойғызбасқа,
Қаныңмен
топырағым тойғызбасқа.
топырағым тойғызбасқа.
«Ажалың аттан болар» деп сандалып,
ІІІал мені қорқытқаны осы бас па?»
Білдірмей, бас ішінен жылжып шығып,
Князьға қара жылан
шапты ысқырып.
шапты ысқырып.
Оралып аяғына,
шаққан кезде
шаққан кезде
Батырдан шықты
дыбыс, жаны ышқынып.
дыбыс, жаны ышқынып.
Аликті жоқтап, жұрты
көп жылайды,
көп жылайды,
Өлген соң,
жылағанға ол тұрмайды.
жылағанға ол тұрмайды.
Днепр жағасында
асын беріп,
асын беріп,
Көпіршіп
саптыаяқтар быжылдайды.
саптыаяқтар быжылдайды.
Ольга мен князь Игор дөң басында,
Тойлаған жасақтары һәм қасында.
Күндерді бастан кешкен сөйлей түсер,
Саптыаяқ жүрген сайын ортасында...
- 109 просмотров