Түлкіге тамақ
іздеп сапар шеккен
іздеп сапар шеккен
Жолығып, айтты
бір күн Қарашекпен:
бір күн Қарашекпен:
«Күнің аз тауық жемей жай жүретін,
Ұрлыққа құмар
жансың мұнша неткен?
жансың мұнша неткен?
Сыр ашып
сөйлеселік оңашада,
сөйлеселік оңашада,
Ешкім жоқ
екеуімізден басқа шеттен.
екеуімізден басқа шеттен.
Ашиды, рас, жаным, Түлкі, саған,
Ойлама айтады деп мекерлікпен.
Жақсылық
тырнағыңдай бар ма, сірә,
тырнағыңдай бар ма, сірә,
Ойласаң,
кәсібіңде осы еткен?
кәсібіңде осы еткен?
Ұрлықтың кінә, ұяты
өз алдына,
өз алдына,
Жүргенің қарғыс,
сөгіс естіп көптен.
сөгіс естіп көптен.
Түлкі көп тауық ұрлап
қолға түсіп,
қолға түсіп,
Бір ғана тамағы
үшін өліп кеткен.
үшін өліп кеткен.
Жүрсең де бұл
уақытта ебін тауып,
уақытта ебін тауып,
Әр жеген
тамағыңда бар зор қауіп.
тамағыңда бар зор қауіп.
Тұрмақ жоқ
дүниеде бір қалыппен,
дүниеде бір қалыппен,
Бақ, бәле
алмасатын ауық-ауық.
алмасатын ауық-ауық.
Бір күні қолға
түсіп, өліп кетсең,
түсіп, өліп кетсең,
Құныңа тұрар ма
сол жеген тауық?».
сол жеген тауық?».
Түлкі айтты төмен қарап, пақырсынып,
Ақпейіл сопыларша
көңілі сынақ:
көңілі сынақ:
«Бірде алдап,
бірде ұрлап шеккен ғұмыр
бірде ұрлап шеккен ғұмыр
Жақсы-ақ деп
жүргенім жоқ көңілім тынып.
жүргенім жоқ көңілім тынып.
Қайтерсің,
жоқшылықтың жолы қиын,
жоқшылықтың жолы қиын,
Әйтпесе жын ұрып
па ұрлық қылып?!
па ұрлық қылып?!
Ағарды арам іспен сақал-шашым,
Бойыма тарамайды ішкен асым.
Жоқшылық һәм
шиеттей жас балалар, -
шиеттей жас балалар, -
Салған соң Құдай басқа, не қыласың?
Көрместен күндіз
дамыл, түнде ұйқы,
дамыл, түнде ұйқы,
Қамы үшін
қатын-бала азды басым.
қатын-бала азды басым.
Ұялып, жұрт
бетіне қарай алмай,
бетіне қарай алмай,
Өтіп-ақ бара жатыр өмір жасым.
Және де, бір жағынан, ойлайтыным,
Тауықпен мен бе жалғыз ойнайтұғын?
Амалдап
күнелтпесең, ауқатың жоқ,
күнелтпесең, ауқатың жоқ,
Жайғасып
алды-артыңды болжайтұғын.
алды-артыңды болжайтұғын.
Бәрі сол
жоқшылықтың кесапаты,
жоқшылықтың кесапаты,
Ұрлықты нем бар
дейсің қоймайтұғын?!»
дейсің қоймайтұғын?!»
Сөйлейді сонда тұрып
Қарашекпен:
Қарашекпен:
«Жайыңды айтсаң
еді маған көптен.
еді маған көптен.
Күнәдан, әлі де
болса, құтқарайын,
болса, құтқарайын,
Тәубаға қайтсаң,
жаным, шын ниетпен.
жаным, шын ниетпен.
Берейін адал көсіп саған тауып,
Жүрмейді қайда
адам дәм-тұз ауып?
адам дәм-тұз ауып?
Маған да, саған
да онша теріс болмас,
да онша теріс болмас,
Дәмдес боп, бірге
жүріп бақсаң тауық.
жүріп бақсаң тауық.
Әдісін түлкілердің білесің сен,
Баққан соң, тауықтарды
жегізбес ең.
жегізбес ең.
Бойыңды,
тамағыңды сыйлы етіп,
тамағыңды сыйлы етіп,
Ешкімді мен де
саған тигізбес ем!».
саған тигізбес ем!».
Тауыса алман сөздерінің бәрін теріп,
Іс бітіп,
уағдасын мықтап беріп,
уағдасын мықтап беріп,
Ұрлығын қойып,
тауық бақпақшы боп,
тауық бақпақшы боп,
Ауылға Түлкі
келді мұжыққа еріп.
келді мұжыққа еріп.
Мұжық бай,
нәрсесі сай, қазаны тоқ,
нәрсесі сай, қазаны тоқ,
Семірді Түлкі
әбден тұлыптай боп.
әбден тұлыптай боп.
Бағуға тауықтарды
жиһады зор,
жиһады зор,
Жалғыз-ақ ниет-құлқы
түзелген жоқ.
түзелген жоқ.
Қасқырдан оңдырар ма қойшы салып,
Тауықшың Түлкі
болса, сондай қалып.
болса, сондай қалып.
Зәредей қауіп
қылмай Мұжық жазған,
қылмай Мұжық жазған,
Шынымен түзелді
деп жүрді нанып.
деп жүрді нанып.
Ақтады Түлкі
қалай тұзын деңіз, -
қалай тұзын деңіз, -
Бір түнді
қараңғырақ таңдап алып,
қараңғырақ таңдап алып,
«Мұжығым, ұйықтай
бер!» - деп жүріп кетті,
бер!» - деп жүріп кетті,
Жолына бар тауығын
құрбан шалып.
құрбан шалып.
Бұл сөздің
мағынасы көрніп тұр,
мағынасы көрніп тұр,
Ұнай ма сөйлей
берген білімсіп құр?
берген білімсіп құр?
Туралап
қысқасынан түсіндірем,
қысқасынан түсіндірем,
Демеңдер «баяндауға
ерініп тұр».
ерініп тұр».
Адамдар ұяты бар,
ниеті ақ
ниеті ақ
Ұрламас, аштан
өлер болса да нақ.
өлер болса да нақ.
Санап бер саф
алтыннан миллионды,
алтыннан миллионды,
Ұрлығын ұры
қоймас Түлкідей-ақ.
қоймас Түлкідей-ақ.
Бұзықтық - бай,
жарлыға бірдей нәрсе,
жарлыға бірдей нәрсе,
Пиғылды
түзетпейді дәулет пен бақ.
түзетпейді дәулет пен бақ.
- 139 просмотров