Арабтың Нәбек
деген жалғыз аты -
деген жалғыз аты -
Сол екен болған
малы, мүлкі, заты.
малы, мүлкі, заты.
Озбайтын шапса
жылқы асқан жүйрік,
жылқы асқан жүйрік,
Бітпеген өзге
аттарға түр-сипаты.
аттарға түр-сипаты.
Күн сайын жал-құйрығын
сүзіп тарап,
сүзіп тарап,
Суарып
мезгілімен, жемдеп, қарап,
мезгілімен, жемдеп, қарап,
Өткізбей күндіз
ыстық, түнде суық,
ыстық, түнде суық,
Адамнан атын
артық күтеді араб.
артық күтеді араб.
Бар екен Дайыр деген бір асқан бай,
Малы көп, түрлі бұйым
бәріне сай.
бәріне сай.
Мұңы зор: сонша
байлық ортасында
байлық ортасында
Аты жоқ
жылқысында жарлы атындай.
жылқысында жарлы атындай.
Ал деді, аямады малын, затын,
Алмады, бермеді
де Нәбек атын:
де Нәбек атын:
Атқұмар атын
қимас, жанын қияр, -
қимас, жанын қияр, -
Атынан еш нәрсе
жоқ оған жақын.
жоқ оған жақын.
Дайырда күндіз
күлкі, түнде ұйқы жоқ,
күлкі, түнде ұйқы жоқ,
Жарлыдай жалғыз
атты, бай сиқы жоқ.
атты, бай сиқы жоқ.
Алмаққа Нәбек
атын амалменен,
атын амалменен,
Ойлады алдайын
деп бір пақыр боп.
деп бір пақыр боп.
Жүретін Нәбек һаман жолын біліп,
Үстіне
салқам-салқам киім іліп,
салқам-салқам киім іліп,
Ауру, халі мүшкіл
мүсәпірше,
мүсәпірше,
Отырды жол
шетінде аһ-уһілеп.
шетінде аһ-уһілеп.
Оңаша, жолдасы жоқ, жалғыз өзі
Нәбікті келе
жатқан көрді көзі.
жатқан көрді көзі.
Өтерде нақ
қасынан бишарасып,
қасынан бишарасып,
Ыңқылдап, міне,
Дайыр айтқан сөзі:
Дайыр айтқан сөзі:
«Е, жаным!
Мен жолаушы,
жолым алыс,
жолым алыс,
Адам жоқ бұл
маңайда маған таныс.
маңайда маған таныс.
Ауру, дәм татпаған үш күндей аш,
Орнымнан жылжу
маған қиын жұмыс.
маған қиын жұмыс.
Атыңмен анау
елдің ортасына
елдің ортасына
Жеткізсең, берер
едім көп-көп алғыс!»
едім көп-көп алғыс!»
Тоқтатып, басын тартып, Нәбек атты:
«Жарайды, мінгесе
ғой, кел!» - деп айтты.
ғой, кел!» - деп айтты.
Сөйлейді тағы
Дайыр жыламсырап:
Дайыр жыламсырап:
«Халім жоқ, міне
алмаймын, дертім қатты».
алмаймын, дертім қатты».
Атынан, бұл сөзді
естіп, түсті Нәбек,
естіп, түсті Нәбек,
Көтеріп мінгізді
ерге сүйеп, демеп.
ерге сүйеп, демеп.
Тиюі тізгін қолға
мұң-ақ екен,
мұң-ақ екен,
Жөнелді, бір
тебініп,
тебініп,
Дәкең шу деп.
Шығып ап оқ бойы жер, қарап кейін,
Ойлайды: бірдеме
оған деп кетейін.
оған деп кетейін.
«Әй, Нәбек!
Кім екенім білдің
бе енді?
бе енді?
Атыңнен қоштас,
аңқау, сорлы ақпейіл!»
аңқау, сорлы ақпейіл!»
«Тұра тұр, -
Нәбек айтты, - тоқтап солай,
Нәбек айтты, - тоқтап солай,
Атыма асық еді
адам талай.
адам талай.
Тілейтін жалғыз
сенен тілегім сол -
сенен тілегім сол -
Адамға айта көрме
- алдың қалай?»
- алдың қалай?»
«Бұл не
сөз? Не тілек?» - деп бай таңданды,
сөз? Не тілек?» - деп бай таңданды,
Мәнісін білейінші
деп ойланды:
деп ойланды:
«Айтпа деп сонша
өтініп, жалынасың,
өтініп, жалынасың,
Көрерсің айтсам
онан не залалды?»
онан не залалды?»
«Ойлама, - Нәбек айтты - арбайды деп,
Қол жетпей, тілін
құрап, жалғайды деп.
құрап, жалғайды деп.
Оқиға бұл секілді
шықса аузыңнан,
шықса аузыңнан,
Білгейсің
жайылмай, жай қалмайды деп.
жайылмай, жай қалмайды деп.
Қалайша алғаныңды
жұрт естісе,
жұрт естісе,
Қараспас шын
пақырға, алдайды деп».
пақырға, алдайды деп».
Мұны естіп, Дайыр
жылдам аттан түсті:
жылдам аттан түсті:
Ұққанға адал
сөзден бар ма күшті!
сөзден бар ма күшті!
Құлашын жайып,
қойнын ашып келіп,
қойнын ашып келіп,
Нәбекті сүйіп Дайыр,
мойнын құшты.
мойнын құшты.
Ебі көп, дорбасы жоқ қайыршылар,
Ебіне Құдай
көнсе, байыр шығар.
көнсе, байыр шығар.
Арымай алдырғанға
Нәбекшілеп,
Нәбекшілеп,
Адам аз айтқанды
ұғып Дайыршылар.
ұғып Дайыршылар.
Жақын боп, жақындықты ебім дейді,
Бергенді алдым еппен тегін дейді.
Қайтармай қарыз
алып кейбіреулер,
алып кейбіреулер,
Алдадым, бермей
кеттім, жедім дейді.
кеттім, жедім дейді.
Осындай ер басына іс көп келер,
Білмеспіз кімге
қалай, кім дөп келер!
қалай, кім дөп келер!
Сұмдығы
сұраушының азаймаса,
сұраушының азаймаса,
Не жөн бар
қайырсыз деп жұртқа өкпелер.
қайырсыз деп жұртқа өкпелер.
- 170 просмотров