Алланың рахметі
мол, қаһары қатты,
мол, қаһары қатты,
Қарғады дерт жіберіп хайуанатты.
Қырылып у
жегендей түрлі аңдар,
жегендей түрлі аңдар,
Әр жерде
төбе-төбе болып жатты.
төбе-төбе болып жатты.
Шошынып хайуандар келген дерттен,
Біле алмай не қыларын, есі кеткен.
Далада, үйде,
қырда, орман, тауда
қырда, орман, тауда
Сау қалған жер
болмады бұл індеттен.
болмады бұл індеттен.
Түзеліп аң біткеннің құлықтары,
Кәсібі, өзгеріліп
ғұрыптары,
ғұрыптары,
Зорлықтың,
зомбылықтың бәрін тастап,
зомбылықтың бәрін тастап,
Тимеді нашарына
ұлықтары.
ұлықтары.
Жоғалды ойын-күлкі, сауықтары,
Зор болып аурудан қауыптары.
Қасқырлар қойға
тимей, ораза ұстап,
тимей, ораза ұстап,
Жай жүрді түлкі
жемей тауықтары.
жемей тауықтары.
Арыстан - аң патшасы жатпай текке,
Жар салды жұрт
шақырып төңірекке.
шақырып төңірекке.
Жиылып болғаннан
соң, енді Арыстан
соң, енді Арыстан
Бұлайша сөз
бастады келген көпке:
бастады келген көпке:
«Е, жұртым! Нәпсімізді
тыя алмадық,
тыя алмадық,
Не түрлі жаман істен ұялмадық.
Күнәміз көп
болған соң, қаһар етіп,
болған соң, қаһар етіп,
Жіберді Құдай
бізге ауырмалдық.
бізге ауырмалдық.
Мен тұрмын
шығармаққа жаңа тәртіп,
шығармаққа жаңа тәртіп,
Тәртіптен
қалмайды ешкім басын тартып.
қалмайды ешкім басын тартып.
Жұрт үшін құрбандыққа
жанын қисын,
жанын қисын,
Күнәсі кім де
кімнің болса артық.
кімнің болса артық.
Бұрын да мұндай індет талай болған,
Жұрт таңдап
күнәлісін құрбан шалған.
күнәлісін құрбан шалған.
Көп үшін бірі
ғана жанын қиып,
ғана жанын қиып,
Қырғыннан өзгелері
аман қалған.
аман қалған.
Құдайым жіберген
соң бізге індет,
соң бізге індет,
Ісіне Құдіреттің
көнбек міндет.
көнбек міндет.
Күнәсі кім де
кімнің болса артық,
кімнің болса артық,
Бас тартып
жалтармасын о деп, бұ деп.
жалтармасын о деп, бұ деп.
Кім айтар «тазамын» деп Хақ қасында,
Күнәлі
үлкен-кіші, қарт-жасың да.
үлкен-кіші, қарт-жасың да.
Жасырмай, аз ба,
көп пе, айтып шықсын
көп пе, айтып шықсын
Қылмысын болған
әркім өз басында.
әркім өз басында.
Мен өзім нақ күнәлі
көптің бірі,
көптің бірі,
Айтпаса, ашылмайды көңіл кірі.
Жазықты, жазықсыз
деп талғамадым,
деп талғамадым,
Кетпеді тырнағыма
түскен тірі.
түскен тірі.
Етпедім намаз
оқып, құлдық тағат,
оқып, құлдық тағат,
Ораза тұтқаным
жоқ жалғыз сағат.
жоқ жалғыз сағат.
Жазықсыз қойдан
момын жануар жоқ,
момын жануар жоқ,
Соларды қойшысымен жедім қабат.
Мен риза құрбандыққа
шалсаң, жұртым,
шалсаң, жұртым,
Ісім көп талай
жерде еткен ағат».
жерде еткен ағат».
Сол шақта Түлкі тұрып
сөз айтады,
сөз айтады,
Патшаға
жарамсақсып, тез айтады:
жарамсақсып, тез айтады:
«Мұныңыз, күнә
түгіл, ұнаған іс,
түгіл, ұнаған іс,
Қандай жан мұны
күнә деп айтады?
күнә деп айтады?
Дей берсең мұндай
істің бәрі күнә,
істің бәрі күнә,
Онда біз өлеміз
ғой аштан, сірә.
ғой аштан, сірә.
Тақсырдың
тамағына жарағаны
тамағына жарағаны
Қойларға жәбір
емес, зор мәртәбә.
емес, зор мәртәбә.
Және де мен айтайын, тақсыр ханым,
Адамның бұзықтығы
жұртқа мәлім.
жұртқа мәлім.
Қалайша айла
тауып жоямын деп,
тауып жоямын деп,
Дұшпандық ойлайды
һәман бізге залым.
һәман бізге залым.
Күнә емес адам
жесең - сауап, тақсыр,
жесең - сауап, тақсыр,
Кім де кім оны жесе, сауап тапсын.
«Нақ соны жеген
обал» дегендерге
обал» дегендерге
Сіз үшін мен
берейін жауап, тақсыр!»
берейін жауап, тақсыр!»
Бұлайша бір Түлкі емес, айтты бәрі,
Патшаға
жарамсақтап жас пен кері:
жарамсақтап жас пен кері:
«Бірі емес, бәрін жесе - обал емес,
Адамға аңның, -
десті, - жетсе әлі».
десті, - жетсе әлі».
Артынан Арыстанның Жолбарыстар...
(Патшасы бұйырған
соң, не тұрыс бар!)
соң, не тұрыс бар!)
Аюлар, Қасқырлар
да айтып шықты -
да айтып шықты -
Басында жақсы,
жаман не қылмыс бар.
жаман не қылмыс бар.
Бұлардың қайсыбірі тісті, мықты,
Қайсысы һәм
азулы, һәм тырнақты.
азулы, һәм тырнақты.
Жаман деп бұлар
ісін ешкім айтпай,
ісін ешкім айтпай,
Болса да Құдай
безер қылмыстары,
безер қылмыстары,
Тап-таза
періштемен бірдей шықты.
періштемен бірдей шықты.
Ал енді Өгіз тұрып
мөңірейді,
мөңірейді,
Көз жасы
ағыл-тегіл еңірейді:
ағыл-тегіл еңірейді:
«Қиянат кісі
ақына қылман деуші ем,
ақына қылман деуші ем,
Азғырды шайтан
залым мені, - дейді. -
залым мені, - дейді. -
Нақ биыл бесінші жыл сол ісіме,
Сол ісім,
еңіреймін, түссе есіме.
еңіреймін, түссе есіме.
Жұт жылы
ашаршылық азық болмай,
ашаршылық азық болмай,
Жалындым қарыз сұрап
әр кісіге.
әр кісіге.
Бермеді ешкім маған қарызға шөп,
Аштыққа шыдап,
жайға тұрмадым тек.
жайға тұрмадым тек.
Істедім бір
адамға мен қиянат,
адамға мен қиянат,
Шөбінен рұқсатсыз
бір үзіп жеп».
бір үзіп жеп».
«Апырмай, бұ не
деген күнә, тақсыр! -
деген күнә, тақсыр! -
Шуылдап қоя берді
Аю, Қасқыр, -
Аю, Қасқыр, -
Былғады бір өзі
емес, бәрімізді,
емес, бәрімізді,
Біреудің шөбін ұрлап,
қара басқыр!»
қара басқыр!»
«Соншама
не көрді екен,Құдай ұрған?
не көрді екен,Құдай ұрған?
Обал жоқ бұл
көрімге жұртты қырған.
көрімге жұртты қырған.
Өзгелер мұнан ғибрат
алмас үшін,
алмас үшін,
Жоялық жылдам
көзін, етіп құрбан».
көзін, етіп құрбан».
Бұл сөзді жиылған
көп қабыл алды,
көп қабыл алды,
Өгізді алып ұрып,
құрбан шалды.
құрбан шалды.
Күнәдан жаны-тәні
тазарсын деп,
тазарсын деп,
Апарып жанып
жатқан отқа салды.
жатқан отқа салды.
Адамның, шөбі түгіл, өзін жеген
Тісті мен тырнақтылар аман қалды.
* * *
Өкіріп Өгіз жатыр отқа күйіп,
Көз жасын құтқарғай
да Құдай иіп.
да Құдай иіп.
Айтуға түсін ашып
қаймығамын,
қаймығамын,
Біреуге кете ме
деп тілім тиіп.
деп тілім тиіп.
Үлгі айтып, жұрт түзейтін қайда білік?
Әншейін ермек етем сөйлеп, күліп.
Аңдардың осы
ісінен бөтен емес
ісінен бөтен емес
Түзілген кейбір жұртқа
әкімшілік.
әкімшілік.
Тауыса алман дүние кебін айтып, санап,
Әкім аз іс ететін
әділ қарап.
әділ қарап.
Залымдар айран
ішіп аман кетіп,
ішіп аман кетіп,
Момындар тұтылып
жүр шелек жалап.
жүр шелек жалап.
- 77 просмотров