Бесiмде оқу
бiлсiн деп,
бiлсiн деп,
Ата-анам бердi
сабаққа.
сабаққа.
Жетi жаста жетiм
боп,
боп,
Түскендей болдым
абаққа.
абаққа.
Ардақты, кенже,
жетiм деп,
жетiм деп,
Әлпештедi менi
көп.
көп.
Надандыққа болды
сеп,
сеп,
Қақпай ешкiм
қабаққа.
қабаққа.
Қосылмай өзге
балаға,
балаға,
Ойнаушы ем жалғыз
далада.
далада.
Адамзат көнбей
қала ма
қала ма
Тағдырда тартқан
табаққа.
табаққа.
Күн-түн демей
ойнадым,
ойнадым,
Ойынға тiптi
тоймадым.
тоймадым.
Барған сайын
бойладым,
бойладым,
Бұрылмай ұйқы,
тамаққа.
тамаққа.
Тоймаса да
ойынға,
ойынға,
Тағылық бар
бойымда.
бойымда.
Ерекшiлiк ойымда,
Қарамай қылған
мазаққа.
мазаққа.
Он жасыма кiрген
соң,
соң,
Домбыра, гармонь
бiлген соң,
бiлген соң,
Мылтық атып
жүрген соң,
жүрген соң,
Аңшы боп түстiм
азапқа.
азапқа.
Өзгеше болмақ
сүйгенiм‚
сүйгенiм‚
Осыған басты
игенiм.
игенiм.
Киiмдi бөтен
кигенiм,
кигенiм,
Ұқсатпай орыс,
қазаққа.
қазаққа.
Сағат пен арган жүргенiн
Таңырқап ашып
көргемiн.
көргемiн.
Оның да сырын
бiлгемiн,
бiлгемiн,
Ұзатпай бiраз
заматқа.
заматқа.
Телеграм жайын
бiлуге‚
бiлуге‚
Оны да сынай
жүруге,
жүруге,
Бiр үйден тарттым
бiр үйге,
бiр үйге,
Шектi керiп
қадаққа.
қадаққа.
Телеграм олай
емес қой,
емес қой,
Ұқсатар ма екем
дегем ғой.
дегем ғой.
Құлақпен естiп,
жетпек ой,
жетпек ой,
Тым жас едiм ол
уақта.
уақта.
Шеберлiкке де бет
қойдым,
қойдым,
Сурет жасап, түр
ойдым.
ойдым.
Ұқсамақ емес бұл
ойдың
ойдың
Түбi олақ
нәмартқа.
нәмартқа.
Он бесiме
келгенде,
келгенде,
Қаршыға, бүркiт
көргенде,
көргенде,
Құс салып жүрдiм
серуенде,
серуенде,
Еркiндеп шығып
азатқа.
азатқа.
Ойым бар өлең
айтқандай,
айтқандай,
Ғылымға таман
қайтқандай,
қайтқандай,
Жыбырлатып
тартқандай,
тартқандай,
Қармақ салып
шабаққа.
шабаққа.
Жиырмадан
өткенде,
өткенде,
Азғана ғылым
оқыдым.
оқыдым.
Алғызып кiтап
шеттен де,
шеттен де,
Көңiлге бiраз
тоқыдым.
тоқыдым.
Бiлмегендi
сұрадым,
сұрадым,
Жиыстырдым‚
құрадым,
құрадым,
Оқыған сайын
ұнадым,
ұнадым,
Жолына түстiм
осының.
осының.
Бiлiмге салып
тiлектi,
тiлектi,
Сыбанып едiм
бiлектi,
бiлектi,
Ағартуға жүректi,
Аршымақ болып
қоқымын.
қоқымын.
Өлең мен сөздi
шеберлеп,
шеберлеп,
Айтқаным мақұл
келер деп,
келер деп,
Ындын қойып
ентелеп,
ентелеп,
Жарайды деп
осыным.
осыным.
Ондағы
өлең-жырларым,
өлең-жырларым,
Ұнадым жастар
тыңдарын.
тыңдарын.
Ескермей елдiң
мұңдарын,
мұңдарын,
Қаси алмадым
қотырын.
қотырын.
«Өнерлi‚ шебер‚
тiл-жақты,
тiл-жақты,
Алады, - деп -
бұл бақты» -
бұл бақты» -
Ерiксiз маған ел
жапты
жапты
Болыстықтың
тақымын.
тақымын.
Болыстық салды
жаман ой:
жаман ой:
«Ғылымды әзiр
қума, қой,
қума, қой,
Ұлықтық деген
үлкен той», -
үлкен той», -
Деп осыған
лоқыдым.
лоқыдым.
Ашылмас кесел
болды бұл,
болды бұл,
Iздеген ғылым
қалды тұл.
қалды тұл.
Азат басым болды
құл,
құл,
Ерiксiз жемтiк
шоқыдым.
шоқыдым.
Ұлық пен елге
жағындым,
жағындым,
Әртүрлi атақ
тағындым.
тағындым.
Ар кетiп, айла
жамылдым,
жамылдым,
Бейне алдамшы
сопымын.
сопымын.
Қараcам мақтау
айнадан -
айнадан -
Әлемнен озған мен
бiр жан:
бiр жан:
Ел құтқарған
топаннан
топаннан
Тобықтының Нұхымын.
Жиырма жыл
өткенше,
өткенше,
Өткiздiм сүйтiп
өмiрiн.
өмiрiн.
Қырыққа жасым
жеткенше,
жеткенше,
Осының жақтым
көмiрiн.
көмiрiн.
Балалық, жастық
аралас,
аралас,
Көрсеқызар‚ мисыз
бас.
бас.
Мақтанқұмар мен
бiр мас,
бiр мас,
Ғылымның сезбей
көп нұрын.
көп нұрын.
Бiлiмсiз елде
туам деп,
туам деп,
Жетiм қап ойын
қуам деп,
қуам деп,
Болыс боп арды
жуам деп,
жуам деп,
Таңдағам жоқ
ешбiрiн.
ешбiрiн.
Туған елiм -
надан ел,
надан ел,
Жетiмдiк қаза
қайтпайды ол.
қайтпайды ол.
Көп талқысы -
аққан сел,
аққан сел,
Бұзуға болмас
тағдырын.
тағдырын.
Бар шығар мендей
талай жан,
талай жан,
Не ғылымды, не
надан.
надан.
Аша алмайды еш
адам,
адам,
Тағдырдың қиын
бұл сырын.
бұл сырын.
Жиырма мен қырық
арасы -
арасы -
Жас өмiрдiң
сарасы,
сарасы,
Бос өткенiн
қарашы
қарашы
Жүрекке төгiп
қанды iрiң.
қанды iрiң.
Бар керектi екi
он жас
он жас
Желiкпен өтсе
болып мас,
болып мас,
Болса да жүрек
мұздай тас,
мұздай тас,
Зарламай қайтсiн
мұң-жырын.
мұң-жырын.
Өмiрiмдi оқып
сынарсың,
сынарсың,
Мiн тауып та
тынарсың.
тынарсың.
Мiн алуды ұнарсың,
Ақ жүрекпен ал
кiрiн!
кiрiн!
Мiнiмдi аяп
қалдырма,
қалдырма,
Күйдiрме бiрақ
тағдырға.
тағдырға.
Сау жерiмдi
шалдырма,
шалдырма,
Кiрмесiн күндеу
көпiрiң.
көпiрiң.
Кекеу мен кектi
сайлама,
сайлама,
Ызаға көңiл
байлама,
байлама,
Дәлелсiз түспе
айлаға,
айлаға,
Ауыртпай кес
ақырын.
ақырын.
Жайымды оқы,
қарындас,
қарындас,
Мен сорлыға кел,
мұңдас.
мұңдас.
Не көрдi екен
ғарып бас,
ғарып бас,
Өткiзгенде жетпiс
жас.
жас.
Туған елiм -
надан жұрт,
надан жұрт,
Жуандық-тағы -
бiр қылқұрт.
бiр қылқұрт.
Жетiм, ерке,
болып қырт
болып қырт
Мансапқа мiнген
мен бiр мас.
мен бiр мас.
Осы айтылған төрт
кесел,
кесел,
Жасымда болды
көзге шел.
көзге шел.
Қырыққа келiп
астым бел,
астым бел,
Дедi бiр ой:
«Көзiңдi аш!»
«Көзiңдi аш!»
Араб, парсы
оқымай,
оқымай,
Орысшаны тоқымай,
Бұтасыз бiткен
шоқыдай,
шоқыдай,
Ғылымнан едiм
жалаңаш.
жалаңаш.
Түрiкше ғана
бiлушi ем‚
бiлушi ем‚
Сонымды қару
қылушы ем.
қылушы ем.
Перевод оқып
жүрушi ем‚
жүрушi ем‚
Орысша, араб
аралас.
аралас.
Адасып дiншiл
азғанын‚
азғанын‚
Пәншiлдер ғылым
қазғанын‚
қазғанын‚
Философ ойшыл
жазғанын
жазғанын
Сынауға ендi
бұрдым бас.
бұрдым бас.
Жоғарғы төрт
кеселдер
кеселдер
Өзiңнен болды
десеңдер,
десеңдер,
Дәлелiн айт,
шешендер‚
шешендер‚
Арыңызға болмай
қас.
қас.
Қырықтан соңғы
сөзiмдi
сөзiмдi
Сынап, таны
өзiмдi.
өзiмдi.
Түзу құрып
тезiңдi‚
тезiңдi‚
Жүрегiңдi қылмай
тас.
тас.
Жас қырыққа кiрген
соң
соң
Бiр ой түстi
жаңадан.
жаңадан.
Қылығын сынап
бiлген соң.
бiлген соң.
Дедiм: «Қазақ
неткен жан?»
неткен жан?»
Өнерi жоқ, ғылым
жоқ‚
жоқ‚
Партия қуған көп
надан.
надан.
Адам улап, жеген
боқ,
боқ,
Iшi - айуан‚
сырты - адам.
сырты - адам.
Көңiлiм қайтты
жуандық‚
жуандық‚
Бай-бағлан,
қарадан.
қарадан.
Осындай елде
туғандық
туғандық
Ағызды iрiң
жарадан.
жарадан.
Жуаннан туған
iрiмiн‚
iрiмiн‚
Көп наданның
бiрiмiн.
бiрiмiн.
Жарадан аққан
iрiңiн
iрiңiн
Жұтыппын мен де
шарадан.
шарадан.
Жаздым «Қазақ
айнасын»,
айнасын»,
Мiнез түзеу
айласын.
айласын.
Ел көрсiн деп
пайдасын,
пайдасын,
Бастырып‚ елге
тараған.
тараған.
Қазаққа қалай
қарадым‚
қарадым‚
Қандайлық мiнiн
санадым‚
санадым‚
Қанша жыртық
жамадым‚
жамадым‚
Бiледi оқып
қараған.
қараған.
Тағы да талай сөз
жаздым‚
жаздым‚
Елiм тәлiм алсын
деп.
деп.
Қазақтың мiнiн
көп қаздым‚
көп қаздым‚
«Адам емес‚
аңсың» деп.
аңсың» деп.
Сөзiме құлақ
қоймады‚
қоймады‚
Партияға тоймады.
Кiм өз елiн
ойлады
ойлады
«Надандықта
қалсын» деп?
қалсын» деп?
Қырықтан аса
бергенде,
бергенде,
Ақылым қылды
шерменде:
шерменде:
«Дінім қалай,
жаным не,
жаным не,
Жоғалам ба
өлгенде?
өлгенде?
Әлемді кім
жаратқан,
жаратқан,
Осынша түрлеп,
таратқан?
таратқан?
Көрінген сансыз
планет,
планет,
Бірінен-бірін
бөлген бе?
бөлген бе?
Ақырет деген
немене,
немене,
Шыққан жан қайта
келе ме,
келе ме,
Кіре ме осы
денеге,
денеге,
Дәлелі қайсы
сенгенде?»
сенгенде?»
Осы оймен Меке
барғамын,
барғамын,
Әр түрлі кітап
алғамын.
алғамын.
Ақылға сыймас
жалғанын,
жалғанын,
Алмадым сынай
келгенде.
келгенде.
Ноқтасыз оймен
тексердім,
тексердім,
Бояулы діннен
сескендім.
сескендім.
Дін шатағын көп
көрдім,
көрдім,
Қатесін сынап
тергенде.
тергенде.
Іздедім, таптым
анығын,
анығын,
Тастадым ескі,
танығын.
танығын.
Хақиқат нұрдың
жарығын
жарығын
Жарылды жүрек
көргенде.
көргенде.
Ақылмен нанбай
иман жоқ,
иман жоқ,
Ойлаудан ақыл
тыйған жоқ.
тыйған жоқ.
Талай дінді
тексердім,
тексердім,
Ешбірі миға
сыйған жоқ.
сыйған жоқ.
Тамам діннің түбі
бір,
бір,
Боянған, бұзған
салып түр.
салып түр.
Діншілдің көбі
адас жүр,
адас жүр,
Бір орынға жиған
жоқ.
жоқ.
Алпыстан жасым
асқанша,
асқанша,
Жетпіске аяқ
басқанша,
басқанша,
Зарладым, жаздым,
ұқтырдым,
ұқтырдым,
Құлаққа ешкім
құйған жоқ.
құйған жоқ.
Философ, ойшыл,
данышпан,
данышпан,
Терең ойлап
алыстан:
алыстан:
«Құдай бар ма,
жан бар ма?» -
жан бар ма?» -
Деп ақылмен
жарысқан.
жарысқан.
Ақырет, құдай,
жан сырын,
жан сырын,
Тексере келіп әр
бірін,
бірін,
Шеше алмай анық
тағдырын,
тағдырын,
Әр түрлі айтып
қарысқан.
қарысқан.
Оны да сынға
салғамын,
салғамын,
Керектісін
алғамын.
алғамын.
Қалдырып қате,
жалғанын,
жалғанын,
Шатақ ойлап
шабысқан.
шабысқан.
«Жан сыры» деп
жазылған,
жазылған,
«Психология»
деген пән.
деген пән.
Орайсыз ойлап
адасқан,
адасқан,
Оған да едім
танысқан.
танысқан.
Тәпсірші, діншіл,
сопының
сопының
Кітабын да
оқыдым.
оқыдым.
Тазартып талай
қоқымын,
қоқымын,
Түзеттім дінді
шалыстан.
шалыстан.
Отыз жылдай
жиғаным,
жиғаным,
Сау ақыл менің
иманым,
иманым,
Аламын соған
сыйғанын,
сыйғанын,
Мейлің күл,
мейлің намыстан.
мейлің намыстан.
Сыр айтайын мен
сізге,
сізге,
Әр түрлі жай бар
басымда.
басымда.
Елімнен кеттім
елсізге,
елсізге,
Елуден асқан
жасымда.
жасымда.
Қора салған
жеріме,
жеріме,
Кіргендей болып
көріме,
көріме,
Өкпеледім еліме,
«Отырман, - деп,
- қасыңда».
- қасыңда».
«Аңшылық ескі
салтым», - деп,
салтым», - деп,
«Көрермін ақыр
артын», - деп,
артын», - деп,
«Партия қудың
халқым, - деп, -
халқым, - деп, -
Кәріңіз бен жасың
да».
да».
Қауымнан қаштым
қағылып,
қағылып,
Оңаша өмір
сағынып,
сағынып,
Жасымда біткен
тағылық,
тағылық,
Осы екен ғой
асылда.
асылда.
Ойға оңаша жер
керек,
керек,
Ойыңды ұғар ел
керек,
керек,
Партия қуған
елбелек
елбелек
Ел өзіңе масыл
да.
да.
Түзелер деп
қазағым,
қазағым,
Николай құлап,
өлген соң,
өлген соң,
Тағы да тарттым
азабын,
азабын,
Алпысқа жасым
келген соң.
келген соң.
Құлдықтан қазақ
босады,
босады,
Білмеймін, қайдан
тосады.
тосады.
Күн шыққанға
ұсады,
ұсады,
Бостандық сәуле
берген соң.
берген соң.
Оқыған жастың
етегін,
етегін,
Қабыл алдым
жетегін,
жетегін,
Босқа жатып
нетемін,
нетемін,
Бостандық туын
көрген соң.
көрген соң.
«Орыс қой енді
атамыз,
атамыз,
Жақсылық сонан
татамыз,
татамыз,
Қалайша қарап
жатамыз»,-
жатамыз»,-
Деп қуанып желген
соң.
соң.
Балшебек пен
меншебек
меншебек
Партия қылды әр
бөлек,
бөлек,
Айтып-айтпай не
керек,
керек,
Орысты екі бөлген
соң.
соң.
Әкеміз орыс десек
те,
те,
Келмеді бұл іс
есепке.
есепке.
Қайтадан жаттым
төсекке,
төсекке,
Сенімді үміт
сөнген соң,
сөнген соң,
Семейді ақтар
меңгеріп,
меңгеріп,
Қазаққа соттық
жол беріп,
жол беріп,
Сыртымнан сайлап
жөн көріп,
жөн көріп,
Шақырып хабар
берген соң.
берген соң.
Ақтар кетіп
қалғанын,
қалғанын,
Семейді қызыл
алғанын,
алғанын,
Жолшыбай естіп
барғамын,
барғамын,
Әділет іздеп
төнген соң.
төнген соң.
Мен ұлтшыл
емеспін,
емеспін,
«Жақыным - мынау»
демеспін,
демеспін,
Ашылсын анық
көмескім,
көмескім,
Айтайын кезі
келген соң.
келген соң.
Руссия болса
анасы,
анасы,
Қазақ-жап-жас
баласы,
баласы,
Жетілсін, келсе
шамасы,
шамасы,
Арқалауға көнген
соң.
соң.
Тыңдасын мұны
орыстар,
орыстар,
Старшын, сот пен
болыстар.
болыстар.
Ылғи саулық не
болар,
болар,
Ер жетпеген
төлден соң.
төлден соң.
Бұл надан ел
десек те,
десек те,
Ұқсатпалық есекке.
Келмесе, сірә,
есепке,
есепке,
Цифры болмай
нөлден соң.
нөлден соң.
Мақсатқа қайта
барайын,
барайын,
Көргенімді айтып
қарайын:
қарайын:
Қызыл кетіп,
аздан соң
аздан соң
Ақ алды Семей
маңайын.
маңайын.
Оған тағы құл
болдық,
болдық,
Сатылған мал мен
пұл болдық,
пұл болдық,
Әркімге тиген тұл
болдық,
болдық,
Шындықты қайдан
табайын.
табайын.
Басыма келген әр
жұмыс,
жұмыс,
Толқында жүріп
көрген түс,
көрген түс,
Бұ топта кез
келген іс
келген іс
Ойымды деді
қамайын.
қамайын.
Айтуға оны
саспайын,
саспайын,
Жараны тырнап
ашпайын,
ашпайын,
Көмескі күйде
тастайын,
тастайын,
Көрсетпей таздың
самайын.
самайын.
Партия - соры көп
елдің,
елдің,
Айта алмай соны
бөгелдім,
бөгелдім,
Соттықты тастап
жөнелдім,
жөнелдім,
Дедім де: «Етек
жабайын».
жабайын».
Біреуге кессең
абақты,
абақты,
Ақ соты оны
алмапты,
алмапты,
Бізде кәдір
қалмапты,
қалмапты,
Байқасам ақтың
рабайын.
рабайын.
Жаздай жаттым
үйімде,
үйімде,
Келмеді рахат,
күйім де,
күйім де,
Жүрегім қайғы
түйінде,
түйінде,
Онымды кімге
шағайын.
шағайын.
Күздікүн тағы шақырды,
«Семейге кел», -
деп ақырды,
деп ақырды,
«Кешем, - деп, -
қашқан қапыңды»,
қашқан қапыңды»,
Бармасам деп тұр
қабайын.
қабайын.
Барсам - Әлихан
Омбыда,
Омбыда,
Мұқаметжан тұр
орнына.
орнына.
Сұр жауын қазақ
сорлыға,
сорлыға,
Деп тұр екен
жауайын.
жауайын.
Семейге сөйтіп
барғанбыз,
барғанбыз,
Жүректі қанға
малғанбыз,
малғанбыз,
Ұялмай сот боп
отырдық,
отырдық,
Құр атаққа
нанғанбыз.
нанғанбыз.
Бұрынғы орыс
тергеген,
тергеген,
Біздің сотқа
бермеген,
бермеген,
Қазақы жұмыс көп
екен,
екен,
Қызылдан сұрап
алғанбыз.
алғанбыз.
Ақ соты сұрап сол
істі,
істі,
Тез қайтар деп
жұмысты,
жұмысты,
Тарылтқан екен
тынысты,
тынысты,
Тырысып бермей
қалғанбыз.
қалғанбыз.
Екінші бұйрық келгенде,
«Еріксіз алам»
дегенде,
дегенде,
Құмар болдым
өлгенге,
өлгенге,
Қорлықты көрмей
армансыз.
армансыз.
Тағы да мұның
үстіне,
үстіне,
Бір ауыр іс түсті
де,
де,
Ордамыз у ішті
де,
де,
Партия шықты
жалғансыз.
жалғансыз.
Болды десең кім
үшін -
үшін -
Белгібайдың қызы
үшін,
үшін,
Мұғалімнің жүзі
үшін,
үшін,
Көбіңіз естіп
қанғансыз.
қанғансыз.
Алашорда бір
бөлек,
бөлек,
Қауымның ойы
өзгерек,
өзгерек,
Аз нәрсені қылып
кек,
кек,
Таза ақылдан
танғансыз.
танғансыз.
«Іш ауруы тиді»,
- деп,
- деп,
«Жүрегім жанып
күйді», - деп,
күйді», - деп,
«Сағындым тағы
үйді», - деп,
үйді», - деп,
Айтқаныма
нанғансыз.
нанғансыз.
Мысалдап дертімді
айтқамын,
айтқамын,
Үміт үзіп қайтқамын,
Үйіме тура
тартқамын,
тартқамын,
Онымды білмей
қалғансыз.
қалғансыз.
Сол кеткеннен
кетіп ем,
кетіп ем,
Ауылға келіп
жетіп ем,
жетіп ем,
Аз ғана күн
кідірмей,
кідірмей,
Елсізге қарай
өтіп ем.
өтіп ем.
Үмітпен алдап
сүйретіп,
сүйретіп,
Сүйегімді
күйретіп,
күйретіп,
Тағылыққа
үйретіп,
үйретіп,
Тағдыр-ау, саған
нетіп ем?
нетіп ем?
Әр тасты бір
сүздірдің,
сүздірдің,
Мұз дарияға
жүздірдің,
жүздірдің,
Нұрдан үміт
үздірдің,
үздірдің,
Қажымасқа-ақ
бекіп ем.
бекіп ем.
Айланыстың алаңы,
Кейде алтын,
кейде жез,
кейде жез,
Қызыл алды
қаланы,
қаланы,
Оқығандар, мұны
сез.
сез.
Қызылдан қылып
зор қауіп,
зор қауіп,
Қазаққа шын жол
тауып,
тауып,
Қарусыз, қамсыз
ел шауып,
ел шауып,
Ақтар қашып өткен
кез.
кез.
Қызылдан шыққан
көп әскер,
көп әскер,
Оннан, бестен топ
әскер,
әскер,
«Ақтан қалған
қару бер», -
қару бер», -
Деп қазаққа
жеткен кез.
жеткен кез.
Кейбіреулер
жалданып,
жалданып,
Қорқытып ақша,
малды алып,
малды алып,
Арыз айтсаң,
шамданып,
шамданып,
Әркімге зиян
еткен кез.
еткен кез.
Әділет жолын
ашпаған,
ашпаған,
Аяқты түзу
баспаған,
баспаған,
Аямай атып
тастаған,
тастаған,
Ол былықпа неткен
кез?
кез?
Сырт бергенде -
ол шауып,
ол шауып,
Бет қараса - бұл
шауып,
шауып,
Өлім ойда - зор
қауіп,
қауіп,
Қазақтан үрей
кеткен кез.
кеткен кез.
Ақты жеңіп сорлы
қып,
қып,
Қалаға қызыл
орнығып,
орнығып,
Әділет атты жол
шығып,
шығып,
Айтылған боран
өтті тез.
өтті тез.
Қазақтан ұлық
сайланды,
сайланды,
Аяңдап, шаруа
жайланды,
жайланды,
Түзелуге айланды,
Болса да шабан
бойкүйез.
бойкүйез.
Ақжүрек атын
тағынған,
тағынған,
Аузымен заңға
бағынған,
бағынған,
Қой терісін
жамылған,
жамылған,
Арылмады арам
без.
без.
Қазақтан қалмай
партия,
партия,
Көбейді сұм мен
сұрқия,
сұрқия,
Келген жастар ел
тия,
тия,
Қабыл алып өсек
сөз.
сөз.
Мінеки, менің
өмірім,
өмірім,
Көрейін десең
көмірін,
көмірін,
Қызуда соқпай
темірін,
темірін,
Ғылымсыз өткен
мен бір ез.
мен бір ез.
Мазақтасын, не
күлсін,
күлсін,
Сырымды қазақ не
білсін,
білсін,
Шын әділет
жемісін
жемісін
Көре алмайды
біздің көз.
біздің көз.
Қырықтан соңғы
қырымды,
қырымды,
Сынамақ болсаң
түрiмдi,
түрiмдi,
Көрейiн десең
нұрымды,
нұрымды,
Жи-дағы оқы
жырымды.
жырымды.
Ой құлағын ашып
ал,
ал,
Жақтырмасаң,
дәлел сал,
дәлел сал,
Ұқпағансып айтпа
жал,
жал,
Ойын деме
мұнымды.
мұнымды.
Күн сайын, яки
айында,
айында,
Жаттап оқып
пайымда,
пайымда,
Жан мен тәңiрi
жайында
жайында
Дәлелiм көп
тынымды.
тынымды.
Отыз жылды
өткiздiм,
өткiздiм,
Жетпiске жасты
жеткiздiм,
жеткiздiм,
Бар қуатты
кеткiздiм,
кеткiздiм,
Қасықпен аршып
жылымды.
жылымды.
Ой құлағын
ашпасаң,
ашпасаң,
Надандықтан
қашпасаң,
қашпасаң,
Жетелесем,
баспасаң,
баспасаң,
Бiлем бе өлi,
тiрiңдi.
тiрiңдi.
Әулие, бiлгiш
айтты деп,
айтты деп,
Жазылған талай
қате көп.
қате көп.
Улама ондай уды
жеп,
жеп,
Шатаққа сатпа
шынымды.
шынымды.
Қазақтан мендей
ұл туса,
ұл туса,
Осындай түзу жол
қуса,
қуса,
Хақиқат iздеп бел
буса,
буса,
Ол да бiр жақсы
ырым-ды.
ырым-ды.
Надан шал қайдан
бiлдi деп,
бiлдi деп,
Езуiңе күлкi кеп,
Мақтаншақ деп
өкпелеп,
өкпелеп,
Сезе алмассың
сырымды.
сырымды.
Қатыным кәрi,
балам жас,
балам жас,
Қасымда тұрма,
бәрiң қаш,
бәрiң қаш,
Балалар емес
замандас,
замандас,
Болады қайтiп ол
мұңдас.
мұңдас.
Кемпiрдiң жоқ
қуаты,
қуаты,
Не ғылымнан
суаты,
суаты,
Тiрi деген құр
аты,
аты,
Кәрi шалды күте
алмас.
алмас.
Молдалар аяп
пақыр деп,
пақыр деп,
Бұзылып бара
жатыр деп,
жатыр деп,
Ат қойыпты
«кәпiр» деп,
«кәпiр» деп,
Өздерi соқыр
мұным рас.
мұным рас.
Көп елiм менi
күндейдi,
күндейдi,
«Тағады бiзге
мiн», - дейдi,
мiн», - дейдi,
Өз қылығын
бiлмейдi,
бiлмейдi,
Оңалмайтын өңкей
нас.
нас.
Сыртымнан қарап
сын берiп,
сын берiп,
«Бай», «жуан»
десе, шын көрiп,
десе, шын көрiп,
Сырласа алмай
жиренiп,
жиренiп,
Қашады тағы жаңа
жас.
жас.
«Алжыды», - деп
ел де айтты,
ел де айтты,
«Дiн бұзды», -
деп молда айтты,
деп молда айтты,
«Ескiшiл», - деп
ол да айтты,
ол да айтты,
Жалғыз қалдым
жалаңаш.
жалаңаш.
Бәрiң кеттiң, мен
қалдым,
қалдым,
Неңдi жұттым,
неңдi алдым,
неңдi алдым,
Басыңа пәле не
салдым,
салдым,
Жолдасым - қағаз,
қарындаш.
қарындаш.
Қыс болса, бүркiт
баптадым,
баптадым,
Масыл боп үйде
жатпадым,
жатпадым,
Елу бес жыл
таптадым,
таптадым,
Мезi болды тау
мен тас.
мен тас.
Мен терiс пе,
олар ма,
олар ма,
Айыруға болар ма,
Орын iздеп
қонарға,
қонарға,
Терең оймен болам
мас.
мас.
Ойлай келсем мен
терiс,
терiс,
Олардыкi -
дағдылы iс,
дағдылы iс,
Ащы тiлмен у
төгiс,
төгiс,
Бәрiн қылған
маған қас.
маған қас.
Найзаны тура
саламын,
саламын,
Аямай мiнiн
аламын,
аламын,
Ендi қайда
барамын,
барамын,
Тап орынды, ғарiп
бас.
бас.
Көп бейнеттен
құтылтқан,
құтылтқан,
Бар қайғыны
мұтылтқан,
мұтылтқан,
Сүйегiмен
жұтылтқан,
жұтылтқан,
Тынышты көрiм,
аузыңды аш.
аузыңды аш.
«Жетім бала
иесіз,
иесіз,
Өзі кесер
кіндігін»,-
кіндігін»,-
Түрік айтқан,
білесіз,
білесіз,
Белгілі мақал ол
бүгін.
бүгін.
Менің өмірім -
отсыз үй,
отсыз үй,
Елсізде қалған
болмас күй,
болмас күй,
Сынауға қылдым
сізді би,
сізді би,
Өзім ашып
түндігін.
түндігін.
Өмірім суық
бәріңе,
бәріңе,
Шыдамассың
зәріне,
зәріне,
Жазбаған жөн,
әрине,
әрине,
Сорлы шалдың
кімдігін.
кімдігін.
Иесін білме, ісін
біл,
біл,
Сыртын ұқпа, ішін
біл,
біл,
Тағдырдың сырын
тәлім қыл,
тәлім қыл,
Ойлап теріс,
жөндігін.
жөндігін.
Болдым дүние
тойында,
тойында,
Көп ғылым жоқ
бойымда,
бойымда,
Шын мақтан жоқ
ойымда,
ойымда,
Кеш сөзімнің
кемдігін,
кемдігін,
Ойла, мен бір
азатпын,
азатпын,
Бар бейнеттен
құтылған,
құтылған,
Тіпті, қызық
мазақпын,
мазақпын,
Жетпіс жыл ойнап
ұтылған.
ұтылған.
Сақтамаймын жанға
кек,
кек,
Не десе де
сыртымнан.
сыртымнан.
«Міндеген аузың
мынау», - деп,
мынау», - деп,
Қан ағызса
мұртымнан.
мұртымнан.
Дұспаным жоқ,
досым жоқ,
досым жоқ,
Қайғыдан да шошу
жоқ,
жоқ,
Рахат іздеп тосу
жоқ,
жоқ,
Бір жындымын
құтырған.
құтырған.
Жаралы жаным
шықсын деп,
шықсын деп,
Қара жер мені
жұтсын деп,
жұтсын деп,
Өлген соң елім
мұтсын деп,
мұтсын деп,
Атымды қойдым -
«Мұтылған».
«Мұтылған».
- 186 просмотров