1.
Әрі бақыт, әрі мұң
-
Күн артынан күн өтіп, жоса
берер сияқты.
берер сияқты.
Сосын, сосын бәрінің
Қуанышы, қайғысы қоса
келер сияқты...
келер сияқты...
Мен бір ғажап
күйдемін
күйдемін
Құдайың да қолымнан
ұстамайтын сияқты.
ұстамайтын сияқты.
Ал өзіңді сүйгенім
Өзгелерге тіпті де ұқсамайтын сияқты.
Иә, менің сүйгенім
Тозған жанның бір көрген қуанышы
сияқты.
сияқты.
Менің сені сүйгенім
Қу кедейдің жоққа
да жұбанышы сияқты.
да жұбанышы сияқты.
Менің сені сүйгенім
Күлмесханның,
апыр-ай, күлімдеуі сияқты.
апыр-ай, күлімдеуі сияқты.
Менің сені сүйгенім
Бойжеткеннің бақыттан дірілдеуі
сияқты.
сияқты.
Менің сені сүйгенім
Есер жанның (өлім-ай!)
салған дауы сияқты.
салған дауы сияқты.
Менің сені сүйгенім
Дәрменсіздің Ай, Күнді
армандауы сияқты.
армандауы сияқты.
Менің сені сүйгенім
Жолаушының
елсізде торыққаны сияқты,
елсізде торыққаны сияқты,
Сосын күміс бұлаққа
жолыққаны сияқты.
жолыққаны сияқты.
Ең ақыры, дүние-ай,
Менің сені сүйгенім
Кәрілік кіре бастаған
Әйелдердің
айнадан қорыққаны сияқты.
айнадан қорыққаны сияқты.
2.
Сенің көзің -
Ашық күнгі аспан ғой
Төңкеріліп төбемнен бір қарайтын,
Көңілімнің
кем-кетігін көк бояумен
жамайтын.
кем-кетігін көк бояумен
жамайтын.
Сенің көзің -
Паң жұлдыздар қыдырған,
Таңнан бетер арай түн,
Тұнығына таң қызығып
қарайтын.
қарайтын.
Сенің көзің -
Байсалды бір дария
Шапағаты шартарапқа тарайтын,
Шапағаты құлағанға шартарап
боп қарайтын.
боп қарайтын.
Сенің көзің -
Жер мен көктің
арасы,
арасы,
Жер мен көктің
бар ажарын жанарына
қамайтын.
бар ажарын жанарына
қамайтын.
Сенің көзің -
Сарқылмайтын бір өмір,
Тек осы өмір
маған бүгін бір үкімін жазады -
маған бүгін бір үкімін жазады -
Әлде жанның қуанышы,
әлде сезім азабы...
әлде сезім азабы...
Сенің көзің - бүгін менің
тағдырым
тағдырым
Рахымға қарық қылар,
Оқыр әлде небір
ауыр жазаны.
ауыр жазаны.
...Мен осының екеуін
де күтіп жүрмін, ғажабы.
де күтіп жүрмін, ғажабы.
3.
Кел, қара көз, көк торғын
көл болып кел,
көл болып кел,
Не тоғанды толтырар
сел болып кел.
сел болып кел.
Самал боп кел, -
Әйтеуір келмей қалма,
Аңқамды әбден қатырған
шөл болып кел!
шөл болып кел!
Аяз боп кел, - жүрейік тоңсақ,
тоңып,
тоңып,
Гүл болып кел - кеудеге
қонсақ, қонып...
қонсақ, қонып...
Кел әйтпесе еркектің
кірпігінен
кірпігінен
Секіріп түсер мөлдір
бір моншақ болып.
бір моншақ болып.
Келмей қалма,
Кел қымбат жамағат
боп.
боп.
Пәк жанымда жасқантар
жаманат жоқ!
жаманат жоқ!
Періштенің
отындай кел, қара көз,
отындай кел, қара көз,
Бұл тірлікте бір көрер қанағат
боп.
боп.
Сапарың - оң,
Көгіңде күй тұр
толып.
толып.
Сапарың - оң,
Көңілде сый тұр - жолық!..
Келші әйтпесе мен көрер бар қызықтың
Бетіне бір түкірер
сиқыр болып.
сиқыр болып.
4.
Сенің алма мойының -
Дала аруы аққайың
Тәкаппар қарап, құба
белде тұратын,
белде тұратын,
Мойынын да сұлулықты
паш етуге бұратын...
паш етуге бұратын...
Сенің алма мойының -
Жас еліктің мойыны
Ең қастерлеп қорғап
жүрген қорғасыннан бір
атым
жүрген қорғасыннан бір
атым
Қашан ақыр ажал оғы жібергенше
құлатып.
құлатып.
Сенің алма мойының -
Тал мойыны аққудың
Киелі құстың киесі
болған жарықтық...
болған жарықтық...
Бұл табиғат одан өзге кімді қойған қарық қып?!
Сенің алма мойының -
Бар талғамның тәңірі
Талғамы бардың жүретін
қысқа өмірін жарық қып.
қысқа өмірін жарық қып.
Сенің алма мойының -
Ғасырларға ескерткіш
Дірілдеген сан қылқалам
келелі.
келелі.
Мың мысалға жүгінсек
те,
те,
Шындықты айтып береді...
Шындықты айтып келеді -
Тициан мен Леонардо
да Винчилер оянса,
да Винчилер оянса,
«Сұлуларды бір өзіңнен
көшіргенбіз» дер еді.
көшіргенбіз» дер еді.
5.
Қуаныш келіп тұрсын
із құрғатпай,
із құрғатпай,
Жүрейік көкірекке ызғар
батпай.
батпай.
Сен маған қымбатсың
тым...
тым...
Аңсатып көктем шыға
Ізетпен бой түзеген
қызғалдақтай.
қызғалдақтай.
Қиратар пәс көңілдің
мұз қамалын
мұз қамалын
Күлкіңді мен өзгеден
қызғанамын.
қызғанамын.
Сен маған қымбатсың
тым...
тым...
Жүректе дірілдеген
Алғашқы сезіміндей
қыз баланың.
қыз баланың.
Армансыз қыс, не көктем, жаз өтпеді.
Арман да мұншама
ауыр азап па
еді?!
ауыр азап па
еді?!
Сен маған қымбатсың
тым...
тым...
Ақынның ең алғашқы
жарық көрген
жарық көрген
Сегіз жол өлеңіндей
газеттегі.
газеттегі.
Бұйыққан бос қиялға
жар тіретпей,
жар тіретпей,
Армандар сан асудан
шалқып өткей!
шалқып өткей!
Сол үшін қымбатсың
сен...
сен...
Атақты Модильяни
Сатуға қимаған бір
портреттей.
портреттей.
Осылай
кеудемізге секірді нұр,
кеудемізге секірді нұр,
Сен де енді ғажап күнге
бетіңді бұр!
бетіңді бұр!
Ал маған қымбатсың
сен...
сен...
Алыстан аңсап жеткен
Адамға атамекен секілді
бір.
бір.
6.
О, ғажап!
Арқа белден өткендей
сағым жүріп,
сағым жүріп,
Қойды мені көкжиек
табындырып.
табындырып.
Отырғаным ертеңнен Күн
батқанша
батқанша
Бір ғажайып қиялға
жаным жібіп.
жаным жібіп.
Мүмкін, мүмкін, тұр
менің бағым жүріп,
менің бағым жүріп,
Сол сағымды алам
тез бағындырып.
тез бағындырып.
Сонда сенің бейнеңді
әкеледі ол
әкеледі ол
Ақша бұлттан мың алқа тағындырып.
Табысқан бір арман-ды
сағындырып.
сағындырып.
Кербез самал бермес
пе шаңымды үріп?
пе шаңымды үріп?
Сонда сенің бір сәттік елесіңе
Жүрер еді сан
жылдар жаным күліп.
жылдар жаным күліп.
Өкінбеймін,
Көндім осы азаптың
барын біліп.
барын біліп.
Тұтатқандай бір маздақ
жалынды үріп,
жалынды үріп,
Аттанам мен қиналып,
Қинап сені...
Оралуым үшін де сағындырып.
7.
Пианино күрсініп,
Тек өзіңе мүмкін
ол бір қымбат
сыр айтады.
ол бір қымбат
сыр айтады.
Көздің жасын бір сығып,
Көңілдердің мүмкін ол
бір тұнығын шайқады.
бір тұнығын шайқады.
Мүмкін, мүмкін...
Мүмкін ол...
Қалыпты ғой кәусар
судай мөлдір, тұнық таң
атып,
судай мөлдір, тұнық таң
атып,
Етегіне алтын буын
жалатып.
жалатып.
Иә, сәт!
Аттанып мен кетейін,
Менің шөлім, құмарым
жол үстінде қанады.
жол үстінде қанады.
Мені жолға шақырып
тұр таң, әні...
тұр таң, әні...
Иә, сәт!
Шығарып сал сен
мені
мені
Түркістанның төбемнен алаулаған
Күні боп.
Күні боп.
Шығарып сал сен
мені
мені
Саусағыңнан төгілген мол сәуленің үні
боп.
боп.
Шығарып сал сен
мені
мені
Мойынға сап өсірген
ержігіттің елі боп.
ержігіттің елі боп.
Шығарып сал сен
мені
мені
Тоқсан тарау жолымның
тоғысатын жері боп.
тоғысатын жері боп.
Шығарып сал сен
мені
мені
Сағыныштан төгілген сарала
алтын күз болып.
алтын күз болып.
Не жолшыны елсізден
құтқарар бір із
болып.
құтқарар бір із
болып.
Сен жоқ жерде
ақыры мен өлуді
білмейін
ақыры мен өлуді
білмейін
Шығарып сал
... жай ғана қара
торы қыз болып.
торы қыз болып.
8.
Алдияр арманым едің
сен
сен
Ақырғы демім біткенше.
Жұртыңды тастап, жол шығуға ерінсең,
Өзім-ақ жетем, күт
менше!
менше!
Көңілің тасып, мерейің
асып жүрсең сен,
асып жүрсең сен,
Күт мені
Құт дарыған сол қымбат мекеніңнен.
Қамығуды ұмытып, қажыған
жанға күлсең сен,
жанға күлсең сен,
Қуаныш іздеп өзіңнен,
Сол сәтте-ақ жетемін
мен.
мен.
Жалғыздық жалықтырып,
Жарты көңіл болып
жүрсең сен, -
жүрсең сен, -
Сен де алтын
тұяғы едің бір
атаның! -
тұяғы едің бір
атаның! -
Сынауға тұрар сұңқарым
деп білсең сен,
деп білсең сен,
Өзім жетіп жұбатамын.
Өзгеріс жоқ менде, -
Шырқауға ұмтылған баяғы әнмін.
Қимаймын деп торын
да жаяды әркім...
да жаяды әркім...
Мен саған ілесе
алмай қалғанда
алмай қалғанда
Өзімді емес, күнім,
Сорғалаған әніңді аяғанмын,
Бекер болған!..
Қайсымызға жұбаныш болып
жарытсын
жарытсын
Осы бір сен
де, мен де
жиренген сөз!
де, мен де
жиренген сөз!
Бірақ күдер үзбейді
екен,
екен,
Өзіңді іздейді екен
Өлең іздеп о
баста үйренген көз.
баста үйренген көз.
Күт мені!
Көңілің суып, күдерің
үзіліп қалмаса,
үзіліп қалмаса,
Маңайың мұнартып, қараудан
көзің талмаса,
көзің талмаса,
Кешегі селт еткен
жүрек
жүрек
Бүгін сенімінен, сертінен
әбден таймаса...
әбден таймаса...
Бәрібір күт,
Күн деме, түн
деме,
деме,
Ешкімнен сұрама, ешкімге
біл деме,
біл деме,
Ешкімге шағынба, ешкімді
тілдеме,
тілдеме,
Ешкімге қызықпа, ешкімді
күндеме.
күндеме.
Тек қана күте
бер,
бер,
Тек қана күте
біл!
біл!
Күн деме, түн
деме!..
деме!..
Әлі алыста, әлі
алда біз ақыры
шығар шың,
алда біз ақыры
шығар шың,
Әлі алыста, әлі
алда бізді ақыры
сынар сын.
алда бізді ақыры
сынар сын.
Ал мынау хатты -
Үкімі кесілген адамның
Ең соңғы өтініші
деп ұғарсың.
деп ұғарсың.
9.
О, қара көз,
дауысташы!
дауысташы!
Мен шөлдеген бақыттың
үні болсаң.
үні болсаң.
Төзімді тауыспашы!
Мен табынған тәңірдің
күні болсаң.
күні болсаң.
Құс қанаты талған
жердің өзінен
жердің өзінен
мен сені іздеп
табам
табам
Әйтеуір тірі болсам.
О, қара көз, күлімдеші!
Мен сауығар даланың
гүлі болсаң.
гүлі болсаң.
Жаһанда сүрінбеші!
Екі иығымдағы қос
періштенің бірі болсаң.
періштенің бірі болсаң.
Құлан құлаған жердің
өзінен-ақ
өзінен-ақ
мен сені іздеп
табам
табам
Әйтеуір тірі болсам.
Көздің жауын бастап
бар!
бар!
Қыз қылықты бұлақтай
шыны болсаң.
шыны болсаң.
Шынарым, асқақ бол!
Шыңға шыққан шыршадай
ірі болсаң.
ірі болсаң.
Мен сонда үміт жүрек үзіліп
түссе де,
түссе де,
бір сені іздеп
табам
табам
Әйтеуір тірі болсам.
Ал тіршіліктің ақыры -
Қуанышы жоғалса, мұңы қалып,
Ақ көңілдің бақылы -
Көлеңкеде
жатпаймын тыным алып,
жатпаймын тыным алып,
О дүниені аяқтан
тік тұрғызып,
тік тұрғызып,
мен сені іздеп
табам
табам
Көзім жұмылған күні
де анық.
де анық.
1968 ж.
- 393 просмотра