Темір тор, биік
қамал, қара құлып,
қамал, қара құлып,
Қояр ма үлкен жанын
жара қылып?!
жара қылып?!
Әне жүр
надзиратель сап-сарала,
надзиратель сап-сарала,
Иыққа суық
қару-жарақ іліп.
қару-жарақ іліп.
Дегендей:
«сор-азаптың, өлімдердің
«сор-азаптың, өлімдердің
Ғаламат неше
түрлі зорын көрдім»,
түрлі зорын көрдім»,
Алыстан үрей
шашып түксиеді
шашып түксиеді
Шетінде қара сұр
үй Орынбордың.
үй Орынбордың.
Таң атса ағылады
ел осыған -
ел осыған -
Әркімде бір
түйіншек бересі нан.
түйіншек бересі нан.
Қол бұлғап тұтқындарға
мен де бейне
мен де бейне
Қақпадан қатын,
шалға ере шығам.
шалға ере шығам.
Шығарда
«ғазырайылдар» осындағы
«ғазырайылдар» осындағы
Тінтеді тілдің
астын, ұшын-дағы.
астын, ұшын-дағы.
Тінтеді
бешпетіңнің жамауын да
бешпетіңнің жамауын да
Беймаза
жүрегіңнің тұсындағы.
жүрегіңнің тұсындағы.
Одан соң
тіміскіден құтыласың;
тіміскіден құтыласың;
Жиылған қала,
дала жұрты басым
дала жұрты басым
Арбалы, атты,
жаяу, түйелінің
жаяу, түйелінің
Ішіне сен де
барып жұтыласың.
барып жұтыласың.
Отырсаң,
Аузы-басың
бусаң-дағы,
бусаң-дағы,
Қолқаңа құйылады
қу шаңдағы.
қу шаңдағы.
Ал, бірақ, содан
халық бір кетпейді
халық бір кетпейді
Сан дүркін
полицеймен қусаң-дағы.
полицеймен қусаң-дағы.
Бұл маңда түгел
алып қыр, беткейді
алып қыр, беткейді
Жайылған кешке дейін
кір кеппейді;
кір кеппейді;
Үрейлі үнсіз
кіріп, жылап шығып,
кіріп, жылап шығып,
Халықтар
түрмесінен бір кетпейді.
түрмесінен бір кетпейді.
Адвокат,
шағым-арыз жон асады,
шағым-арыз жон асады,
Ал, мұнда
арық-тобыр жыласады.
арық-тобыр жыласады.
Ағызып ат-тройка
өте шықса,
өте шықса,
Қоғадай
жапырылып жол ашады.
жапырылып жол ашады.
Еркінде Еділ,
Жайық ен Оралы,
Жайық ен Оралы,
Қалаға неше
залым енер әлі?..
залым енер әлі?..
Бірінде
экипаждың тұнжырайды
экипаждың тұнжырайды
Алтын мен жез
киінген генералы.
киінген генералы.
Бірінде неше
түрлі «сері» көрген
түрлі «сері» көрген
Қайтады жесір
пері серуеннен,
пері серуеннен,
Күледі ол құйын
болып жаралдым деп,
болып жаралдым деп,
Кейінгі шаңдағымен
сені көмген.
сені көмген.
Бірінде қанден
итке шал ентелеп,
итке шал ентелеп,
Шошқаның ақ
майынан «төлем төлеп»,
майынан «төлем төлеп»,
Бірінде қара
ноғай қазіретті
ноғай қазіретті
Зонтикпен
отырады көлеңкелеп.
отырады көлеңкелеп.
... Барлығын
көзбен шолды таң атқалы
көзбен шолды таң атқалы
Саралқа;
Арқасында
тамақтары.
тамақтары.
Қарт ана асығады
Құрманды бір
Құрманды бір
Құшақтап,
кұса-шерін таратқалы.
кұса-шерін таратқалы.
Тотыққан беті
күйіп желді күнге,
күйіп желді күнге,
Бүгілген
баяғыдан бел бүгінде;
баяғыдан бел бүгінде;
Қашанғы ақ
жаулығы қарқарадай,
жаулығы қарқарадай,
Шапанның бір
шалғайы белдігінде.
шалғайы белдігінде.
Жүрегін
етсе-дағы заң жаралы,
етсе-дағы заң жаралы,
Көзінде
жасымаған жан бар әлі;
жасымаған жан бар әлі;
Тілдесіп, бейғараптан
сұрағанға
сұрағанға
«Түрменің
керек,- дейді,- жандаралы»
керек,- дейді,- жандаралы»
Айтып ол аты-жөні,
ұлтын әрі,
ұлтын әрі,
Ілгері килігеді,
ұмтылады;
ұмтылады;
Терезе тесігіне қолы
жетпей,
жетпей,
Ызалы көмейінде
үн тұрады.
үн тұрады.
Дауысы
қарлығады, қалтырайды,
қарлығады, қалтырайды,
Кім одан бұл
сағатта хал сұрайды.
сағатта хал сұрайды.
Қазыны
қапшығымен ұры әкетіп,
қапшығымен ұры әкетіп,
Біреуді біреу
мұрда қамшылайды.
мұрда қамшылайды.
Әнеки ұры жігіт
жалаң аяқ,
жалаң аяқ,
Барынды сол
алады жоламай-ақ...
алады жоламай-ақ...
Күні жоқ тыныш
өткен ұрғызбай-ақ,
өткен ұрғызбай-ақ,
Аузынан аққан
қанын жаламай-ақ.
қанын жаламай-ақ.
Көрсе де неше
түрлі сөлекетті,
түрлі сөлекетті,
Демейді ол:
«мені мұнда cop әкепті».
«мені мұнда cop әкепті».
Қас пен көз
арасында қағып әтіп,
арасында қағып әтіп,
Алқаның азығын
да сол әкетті.
да сол әкетті.
Ақ шеше тарс
түйіп сұр қабақты,
түйіп сұр қабақты,
Ұзатты өз
көзімен сұғанақты;
көзімен сұғанақты;
Адамның арын
төккен - қайыршы күн,
төккен - қайыршы күн,
Қарғысын ана тұрып
соған атты.
соған атты.
- Ұры кім? Әр
моланы бір ақтарып,
моланы бір ақтарып,
Тонайды өлікті
де жырақ барып.
де жырақ барып.
Біреуді біреу
жеген заманада
жеген заманада
О дағы өз
парызын жүр атқарып.
парызын жүр атқарып.
Азап-сор
ағыл-тегіл -«көк несібең».
ағыл-тегіл -«көк несібең».
Сұм заман!..
Қасиетті сол несімен?..
Қасиетті сол несімен?..
Баламды -
бақытымды қазір маған
бақытымды қазір маған
Түрменің
іздетеді бөлмесінен.
іздетеді бөлмесінен.
Кім кепіл
періште де қатты ашына,
періште де қатты ашына,
Ит болып
тәңірісін қаппасына?!-
тәңірісін қаппасына?!-
Саралқа осынау
бір ойға толып,
бір ойға толып,
Қарады абақтының
қақпасына.
қақпасына.
Түрмеден шықты
бір топ еңіресіп,
бір топ еңіресіп,
Қайғыны
ондағымен тең үлесіп.
ондағымен тең үлесіп.
Сірескен өкі
сақшы ортасынан
сақшы ортасынан
Ашылды анамызға
темір есік.
темір есік.
Айып па
жақсылыққа жорып қалса,
жақсылыққа жорып қалса,
Боздаса ботасына
жолыққанша?..
жолыққанша?..
Оқушым! Біз
осыған ілесейік,
осыған ілесейік,
Алда тұр хикаялы
жорық қанша!..
жорық қанша!..
- 98 просмотров