Ақынның өлең-жыры
- өмірлесі,
- өмірлесі,
Емес ол ойнай салар көңілдесі.
Отына ғашықтықтың
күйеді олар
күйеді олар
Сүйеді бірін-бірі
қалмай есі.
қалмай есі.
Дүниеге нқр сәулесін
жаяды олар,
жаяды олар,
Сырлары сонда әмбеге
аян болар,
аян болар,
Жаны ашып
бір-бірінің саулығына,
бір-бірінің саулығына,
Мүсіркеп,
бірін-бірі аяр болар.
бірін-бірі аяр болар.
Нақсүйер, өмір-серік жарыңды еске,
Түсірер, бақытың
мен барыңды еске.
мен барыңды еске.
Тек осы ақын үшін
өлең ғана,-
өлең ғана,-
Осыны білмегеннің
бәрі кеще!..
бәрі кеще!..
"Жоқпын"
деп өлең болса, айтпас ақын,
деп өлең болса, айтпас ақын,
Өзгедей бақыт
жолын бақпас ақын.
жолын бақпас ақын.
Бақыты өлеңі боп коса туған,
Зардабын жалғыздықтың тартпас ақын.
Тамаша айтып кеткен оны Мағжан,
Ұмытпас ақыл,
есі, ойы бар жан.
есі, ойы бар жан.
Сөз еді ол өзге
емес, өзіне айтқан,
емес, өзіне айтқан,
Бағасын дүниенің
көріп арзан.
көріп арзан.
Сондықтан жұбатқан
ол мұңды жанын
ол мұңды жанын
Жырымен
тарқатқанда шын құмарын.
тарқатқанда шын құмарын.
Сыймады жер
бетіне көк перзенті,
бетіне көк перзенті,
Баянсыз көп
қызықтың қиды бәрін
қызықтың қиды бәрін
Болжады даласында аз қонысты,
Қаңқылдап
аспанында қаз боп ұшты,-
аспанында қаз боп ұшты,-
Кетті ол сол ұшқаннан
кайтып қонбай,
кайтып қонбай,
Ақымақтар
өлтірдік,- деп мәз болысты...
өлтірдік,- деп мәз болысты...
* * *
Сол Мағжан
соны білген неткен дана.
соны білген неткен дана.
Дүниеде шеккен
азап, көрген нала,
азап, көрген нала,
Сүйген жар,
тапқан бала - бәрі қалып,
тапқан бала - бәрі қалып,
Көрге де бірге
түсер өлең ғана...
түсер өлең ғана...
Дүние дүрмегінен
Адасып қалған
шақта,
шақта,
Өтетін жүрегіннен
Бір жол бар -
аман сақта.
аман сақта.
Жалғыздық өкпегінен
Жанды алып
қалатын сол,
қалатын сол,
Әмәнда төте
жүрген
жүрген
Абайға баратын
жол.
жол.
Өлеңге баратын жол
Кезікпей құса-мұңға.
Кіргендей болатын
жол
жол
Әкенің құшағына.
Сонда сен ұғасың
бір
бір
Құшақтап бұл
екеуін,
екеуін,
Өлеңнің кім екенін,
Әкеңнің кім
екенін.
екенін.
Ұғасың кісілікті
-
-
Өмірдің күшін мықты.
Есіңе сақтағайсың
Ақыным бұл шындықты...
* * *
Ай бір күміс ақ табақ,
Күн бір алтын от
шанақ,
шанақ,
Көзің барда қарап
қал,
қал,
Беліңді бу, көкке
бақ!
бақ!
О, құдірет
табиғат!
табиғат!
Сен ғанасың
ақиқат,
ақиқат,
Сенен өзге құбылыс
Бәрі жұмбақ, бәрі
жат.
жат.
Ол да шындық түсінсең,-
Түсінбесең ішін
сен,-
сен,-
Жалған сыртпен әуресің,
От құсасың күрсінсең.
Солай, ақын жолаушым,
Жалғыз шындық -
қолдаушың.
қолдаушың.
Жұрттың бәрі ұйқыда,
Сен ғана тек ояусың...
* * *
"Маржандай асыл сөзді айға айтушы ем,
Көк бұлттан
түскен жайдай жайнатушы ем,
түскен жайдай жайнатушы ем,
Сәбидей жаңа
туған хош иісті
туған хош иісті
Әлдилеп тіл ұшында
ойнатушы ем" -
ойнатушы ем" -
Деп ем мен бұдан
жиырма жылдай бұрын,
жиырма жылдай бұрын,
Жалтылдап тұрған
шақта тудай жырым,
шақта тудай жырым,
Басылып бара
жатыр бірте-бірте
жатыр бірте-бірте
Бұл күнде сондай
арқа, сондай жыным.
арқа, сондай жыным.
Бабым жоқ, бап
табатын шеберім жоқ,
табатын шеберім жоқ,
Бір шауып кетерім
бар, келерім жоқ.
бар, келерім жоқ.
Аспан мен жерді қосқан қайран айқай,
Бұл күнде үндеуге
де себебің жоқ.
де себебің жоқ.
Белгісіз болашағың
бұлдыр сағым,
бұлдыр сағым,
Таң атса, ойланды
жұрт бір құрсағын,
жұрт бір құрсағын,
Сенетін кісім де
жоқ, ісім де жоқ,-
жоқ, ісім де жоқ,-
Шабылмай, қарап тұрып
сынды сағым.
сынды сағым.
Оздырып ақындықтан әкімдікті,-
Көрінді атқа
қонған әркім мықты.
қонған әркім мықты.
Күндейді әлі тірі
жүргеніңді
жүргеніңді
Дегендей
"қатарыңның бәрі бітті!"
"қатарыңның бәрі бітті!"
Ойласаң, ойың тозар, жаның жүдеп,
Кешегі жал, құйрықтың
бәрін күзеп,
бәрін күзеп,
Қоймайды уақыт
деген қара қайшы,
деген қара қайшы,
Жалмайды намысың
мен арыңды жеп.
мен арыңды жеп.
Көресің, көресің
де көз жұмасың,
де көз жұмасың,
Соларға қарауға
жоқ ықыласың,
жоқ ықыласың,
Іздейсің ескі
күннің елестерін,
күннің елестерін,
Тапқандай өтірікші
өз куәсін...
өз куәсін...
Өлеңді жазбай кеткен көптен бергі
Оятып, міне тағы
көктем келді.
көктем келді.
Боятып жеті түске
бар әлемді,
бар әлемді,
Тағы бір
сүйістіріп көк пен жерді.
сүйістіріп көк пен жерді.
Тағы бір алып мені есіне жұрт:
"Е, мынау
бар екен ғой",- десін де жұрт.
бар екен ғой",- десін де жұрт.
Тағы бір
тебіренейін жыр бесікте
тебіренейін жыр бесікте
Тұрғанда таңым
кетіп, кешім келіп.
кетіп, кешім келіп.
Неше том, жазған өлең неше кітап,
Көз көрген құбылыстың
бәрін құптап,
бәрін құптап,
Жинаған жүн-жұрқасын
кәрі кемпір
кәрі кемпір
Секілді кетерінде
бір ұқыптап.
бір ұқыптап.
Сөреден бәрі
қарап тұр байғұстар.
қарап тұр байғұстар.
Дегендей:
"кезің қайда қолыңа ұстар?"
"кезің қайда қолыңа ұстар?"
Қайтсын-ай, олар
да бір қаққан қазық
да бір қаққан қазық
Мен кешкен үлкен өмір
жолын нұсқар!
жолын нұсқар!
Қайтемін қиялымды енді күштеп,
Бір талай
тастаппын ғой еңбек істеп.
тастаппын ғой еңбек істеп.
Томпиған
саусағымның сүйелдері
саусағымның сүйелдері
Иемге бара жатыр
көнбегіш боп.
көнбегіш боп.
"Ақынның кімге керек мұнша зары"
Демеңдер, кейде
көңіл мұң шалады.
көңіл мұң шалады.
Баяғы дүбірлеткен дүлдүл тұяқ
Қайтсе де қалады ғой бір шабары...
* * *
Ойлай, бойлай өмірді,
Жақсы, жаман көп көрдім.
Ауырды да,
жеңілді
жеңілді
Бәрін бастан
өткердім.
өткердім.
Енді аллаға мың шүкір,
Жалғыз жанға көп
сауға.
сауға.
Жатар жерің бір шұңқыр
Алтын сарай салсаң
да.
да.
Жас кезіңде ойлайсың,
Мәңгі жасайды
екем деп,
екем деп,
Жүгіруді
қоймайсың,
қоймайсың,
Қусам болды,
жетем деп.
жетем деп.
Ұлгайғанда
ұмтылу -
ұмтылу -
Бір олжа да, бір зиян.
Үзілу де, жыртылу
-
-
Бір жіңішке, бір
жуан.
жуан.
Қайран жастық сабырсыз,
Қай жыраға
жықпадың,
жықпадың,
Қайрат жұмсап
дамылсыз
дамылсыз
Таусыларыңды ұқпадың.
Енді мынау отырыс
Ескі томар түбінде.
Төңірегің
тым-тырыс,
тым-тырыс,
Айқай-думан
түсіңде.
түсіңде.
"Анау жоқ та, мынау жоқ",
Жоққа жетпес күшің де,
Болса болды көңіл тоқ,
ЬІлғи
"жоқтың" ішінде.
"жоқтың" ішінде.
Тоқ көңілдің - сол батыр
Жан жүдесе, бағатын.
Анау жақта жол
жатыр
жатыр
Өзің
"жоққа" баратын.
"жоққа" баратын.
- 78 просмотров