Өмірге келіп
енген соң,
енген соң,
Ондағы арман, мақсат не?
Оянар ойын сәлден
соң,
соң,
Анашың берген ақ
сүтпен.
сүтпен.
Ой дегенің - ми болмақ,
Домалап түсіп
жөргектен,
жөргектен,
Міндетің сенің
қозғалмақ
қозғалмақ
Отырып яки
еңбектен.
еңбектен.
Солқылдап миың төбеңде
Әлде бір бақыт,
әлде сын,
әлде сын,
Бұйырар саған ол
енді
енді
Қаз тұру, жүру
әммесін.
әммесін.
Ал содан жолын басталмақ,
Күн бағып көкте,
Ай қарап,
Ай қарап,
Қисықта түзу
баспалдақ,
баспалдақ,
Шөптесін яки
тайғанақ.
тайғанақ.
Жылау да сылтау, күлулер,
Өкініш пенен өтініш,
Тірліктің құны
білінер,
білінер,
Толысып ойың, бекіп іш.
* * *
Ал содан кейін алмасар,
(Нанбасаң барлап
білші өзің),
білші өзің),
"Өзім"
деген бір сезім,
деген бір сезім,
"Елім"
деген бір сезім.
деген бір сезім.
Алмаспай қалар кезі бар,-
Алланың ол да салғаны,
Жалғанда жалғыз "өзі" бар.
Өзінің қамы -
арманы.
арманы.
Көбейді бұл шақ
сондайлар,
сондайлар,
Оп-оңай оны
байқайсың,
байқайсың,
Еріңді іздеп елді
ойлар,
ойлар,
Жақыннан, жаттан
таппайсың.
таппайсың.
Жүйріктің бағын топ сынар
Алғашқы аяқ салғаннан.
Жалғанда сорлы жоқ шығар,
Көп болып, жалғыз қалғаннан.
* * *
Ал, "Елім" деген бір ұлан,
"Жерім"
деген бір тарлан,
деген бір тарлан,
Ат алдырып
Қырымнан,
Қырымнан,
Ер алдырып Бұхардан.
Бұла да бойын
бекітіп,
бекітіп,
Намыспен мүше шегелеп,
Ақтабан тұлпар
секіртіп,
секіртіп,
Абыройлы сапар
шегер еді.
шегер еді.
Ойламас еді бір басын,
Кесіліп қалса,
қайтем,- деп,
қайтем,- деп,
Ел үшін белін
буғасын.
буғасын.
Қайыспай шауып,
қайта өрлеп.
қайта өрлеп.
Азаттық туын шұбалтып,
Қалыңға барып
кірер ед,
кірер ед,
Атадан бата құмартып,
Алдында тізе
бүгер ед,
бүгер ед,
Ақсақалды бабасы
Ақ сүңгі қолын
жаяр ед,
жаяр ед,
Найзадай тіп-тік
нар басы
нар басы
Аруағы елге аян
ед.
ед.
Күңірентіп мына
даланы,
даланы,
Сілтідей көпті
тындырып,
тындырып,
Дауысы жанға
дауалы,
дауалы,
Әр сөзі - жиһаз
бір мүлік.
бір мүлік.
Батасын баба берер ед,
"Әумин"
десіп қалайық,
десіп қалайық,
Азамат сапар
шегер ед,
шегер ед,
Қарасы жауға
молайып.
молайып.
Сондағы мақсат не дейсің -
Намысы - найза,
күші - кек,
күші - кек,
Өмірге келіп
енгесін,
енгесін,
Ұяттан өлмеу үшін
ед!
ед!
Туған соң болып ер-кіндік,
"Еңку де
еңку жер шалған",
еңку жер шалған",
Еліне тілеп
еркіндік,
еркіндік,
"Ерулі атқа
ер салған".
ер салған".
Соларды іздеп сандалдым,
Тарихтың тінтіп қоймасын.
"Елім"
деген жандардың
деген жандардың
Естімей даусын
қойғасын.
қойғасын.
"Шын жыласа,- деген бар,-
Соқыр көзден жас шығар".
Бүгін болмаса,
табылар
табылар
Ертеңнен жақсы
басшылар.
басшылар.
Кәсібі жаман пысықтың -
"Жүзік көзінен жүз өту."
Орыннан тұрар ұшып
кім,
кім,
Арманы - елді
түзету?!
түзету?!
Өтінер туған халқынан
Артына мойын бұрғанда,
Баяғы дәстүр-салтынан
Алыстап кетпей тұрғанда.
"Еңсеңді көтер,
Елім!"- деп,
Елім!"- деп,
Оятып намыс, ойда
күш,
күш,
Сондайда бастар
Ер керек,
Ер керек,
Толғағы жеткен
қозғалыс.
қозғалыс.
Ақтара салып толқынын,
Аймалап
ата-мекенін,
ата-мекенін,
"Халықпен
ойнау, жарқыным,
ойнау, жарқыным,
Қауіпті жұмыс
екенін",
екенін",
Танытар досқа-жатқа да
Сондай да сондай жігіттер.
Дәл осы
мынау шақта да,
мынау шақта да,
Жоғалмас біздің үміттер.
* * *
Нан жоқ болса - табылар,
Ар жоқ болса - Аштық сол.
Көбейіп сансыз
жабылар,
жабылар,
Едәуір бізді
басты сор.
басты сор.
Ата-баба көрмеген
Қорлықты кештік кіл қорқақ.
Үрейден үрей
өрлеген
өрлеген
Күн - ылайсаң,
түн - бұрқақ.
түн - бұрқақ.
"Қорқа алман" деген батылдың,
Артына арыз
жапсырып,
жапсырып,
Басына салдық
пақыр күн.
пақыр күн.
Жендетке жанын тапсырып.
Талантты туған талайды,
Ұзаттық қолдан
байлатып,
байлатып,
Жұмсадық ерді
малай ғып,
малай ғып,
Төбеден таяқ
ойнатып.
ойнатып.
"Жақсы еді ғой, байғұс!"- деп,
Жантайып жатып еске алдық.
Қуаныштан қайғы
істеп,
істеп,
Жасап едік
қастандық.
қастандық.
Әлі де "жақсы" кемдікте
Қортықтар
қорлы, дәулетті.
қорлы, дәулетті.
Өзіміз бағзы
елдікке
елдікке
Орнатқан қолдан
нәубетті.
нәубетті.
Әлі де жүрміз мақұрым
Білімнен, мәдениеттен,
Жамандық болса -
шақырдық,
шақырдық,
Алыстан адал
ниеттен.
ниеттен.
Рақымсыз, қарау, аш көздік,
Қайырымсыз бауыр,
қарындас,
қарындас,
Есекті қойдық
бас, көз ғып,
бас, көз ғып,
Өрескел мұндай
табылмас!
табылмас!
Опасыз, сатқын кіл сымпыс,
Кешегі достық,
бүгін жау,
бүгін жау,
Жаңылса жағың -
жалт бұрыс,
жалт бұрыс,
Тұрақсыз дүние -
зырылдау.
зырылдау.
* * *
Дегенмен...
Дегенмен елміз әлі біз,
Сақталған салттың жұрнағы.
"Әу"
десіп кетсек бәріміз,
десіп кетсек бәріміз,
Жығылған жерден тұрғалы.
Ұмтыламыз, талап
бар,
бар,
Болса да әзір күш
тапшы,
тапшы,
Баяғы күйген
қанаттар
қанаттар
Сәл сіліксең - ұшпақшы.
Баяғы ауыз бірліктен
Қолдағы қалған
жұқана.
жұқана.
Сәл қозғасаң - жан біткен.
О, тәнірім, о, пана!
Ел едік біз, Ер едік,
Ұмытпағандар бар
екен
екен
Кәзір-ақ кетер
теңеліп
теңеліп
Баяғы дәулет,
берекем.
берекем.
Ал, азамат, жаңа ұрпақ,
Барыңды қолдан
шығарма,
шығарма,
Жақсылықпен
жарылқап,
жарылқап,
Жақсы салтпен тұр
алда!
алда!
Өзгелердей шүкір біз
Жатқан жоқпыз қырқысып,
Әлі де кеңбіз, бүтінбіз,
Ырысты, асты
бірге ішіп,
бірге ішіп,
Бақытты қолдан бөлісіп,
Ағайын тату, ел
аман,
аман,
Сағынып, есен
көрісіп,
көрісіп,
Шығарып бір бас
жағадан.
жағадан.
"Бір жеңнен қол" деген бір
Бәтуә сөзіңді есіңе ал!
"Көсегең
сенің көгерер"
сенің көгерер"
Десе, бізге несі
бар!
бар!
"Үлкен қазақ еді-ау бұл,
Үлкендігі шын екен!"-
Дегізер келді бір
дәуір
дәуір
Аруақты қоныс,
ұлы мекен!
ұлы мекен!
Сен аман бол, сенем мен
Кісілік, елдік
салтына,
салтына,
Мына бір ауыр
белеңнен,
белеңнен,
Өт те, келші
қалпыңа!
қалпыңа!
Сағынған жұртқа
қалаулы,
қалаулы,
Сенікі сөйлер
енді сөз.
енді сөз.
Батырлар тұтқан
жалауды
жалауды
Батырлар ұстар
келді кез!
келді кез!
"Азат!" деп ауыз айтқаннан,
Жарамас түгел ол шынға!
Айнымас ұран, ант, иман -
Рухың азат болсын да!
Желтоқсан,
1990 жыл
1990 жыл
- 154 просмотра