Жапырақ жаймас қайтып мынау қу сырық.
Болгар, сен де
тізерле қол қусырып.
тізерле қол қусырып.
Түрік
жазбаларынан.
жазбаларынан.
1. Болгар шалы
Болгар шалы
бәйтеректі күзеткен,
бәйтеректі күзеткен,
Бас иді оған.
Мен иілдім
ізетпен.
ізетпен.
Шал күбірлеп
сүйді терек бұтағын
сүйді терек бұтағын
Мен де әрине
қарияға ұқсадым.
қарияға ұқсадым.
Үш саусағын маңдайына
апарып,
апарып,
Тұрды ол бір сәт
кірпігіне жас алып.
кірпігіне жас алып.
Мен бұл жолы
қалыс болдым кәріден,
қалыс болдым кәріден,
Шошынып та кеттім
сұсты көрінен.
сұсты көрінен.
Жауар күндей
түйіліпті қабағы,
түйіліпті қабағы,
Жанарынан жалын
шаша ол қарады:
шаша ол қарады:
- Ей, пұсырман!
Білемісің, қасиетін мынау ағаштың?
- Кешір, баба,
түрік емес, қазақпын...
түрік емес, қазақпын...
Солдатымын, совет атты Отанның...
- Е, другар!..
Онда мен де қош алдым...
Онда мен де қош алдым...
Жалбыр қастан
жіберді де түнді үрлеп,
жіберді де түнді үрлеп,
Сөйлеп кетті ол
янтрадай күмбірлеп.
янтрадай күмбірлеп.
Ақ сақалы бейне ақ толқын аунаған,
Шал өзі де бәйтеректен аумаған.
Ол қозғады, тағы да ерлік дастанын.
Сәби кезін,
бабалары жас шағын.
бабалары жас шағын.
2. Емен аңызы
Тырновоны түгел
өртеп түріктер,
өртеп түріктер,
«Бағын,- депті,-
жүгін,- депті,- бүлікші»
жүгін,- депті,- бүлікші»
Ал болгарлар
табылмапты бұйыққан,
табылмапты бұйыққан,
Талай бастар
шабылыпты иықтан.
шабылыпты иықтан.
Талай тілдер
жатсын шаңда жаншылып
жатсын шаңда жаншылып
Кеуделерден
күңіренбепті зар шығып.
күңіренбепті зар шығып.
«Бағынбаймын!»
Саққылдапты өктем үн,
Саққылдапты өктем үн,
«Меніңде бар ақ
шапақты көктемім!»
шапақты көктемім!»
Өр кеуденің шапты қылыш кәллесін,
Болгар қаны жапты
түрік сәлдесін.
түрік сәлдесін.
«Көктемейсің!»
Оспан тұрды тасынып,
Оспан тұрды тасынып,
«Көктеймін!» деп
кеуде үн қатты ашынып.
кеуде үн қатты ашынып.
Оспан паша
көтерді де қылышты,
көтерді де қылышты,
Мезгеді бір өрт
шарпыған сырықты
шарпыған сырықты
«Орнатыңдар, анау
шыңға апарып,
шыңға апарып,
Егер сырық жапырақ
жайса жасарып,
жайса жасарып,
Балгарға да
туар... ха... ха... азат күн,
туар... ха... ха... азат күн,
Күтсін, тартып
қасіретін азаптың...»
қасіретін азаптың...»
Күлді Оспан ат
үстінде паң тұрып,
үстінде паң тұрып,
Күйік сырық қалды
шыңда шаншылып.
шыңда шаншылып.
Жылы жылжып ете берді азаптың,
Зор үмітпен болгар күтті азат күн.
Құл болмады қожаға
қол қусырып,
қол қусырып,
Уа, ғажайып,
жасаң тартқан қу сырық!
жасаң тартқан қу сырық!
Пәк арманның
бұтағындай семіп қайта көктеген.
бұтағындай семіп қайта көктеген.
Алғашқы бір көк
желегін төкті емен.
желегін төкті емен.
Қасиетті ағаш
бірте-бірте жайды қалың Жапырақ,
бірте-бірте жайды қалың Жапырақ,
Сол көктемде атқа
қонды көк іздеген атырап...
қонды көк іздеген атырап...
Қойшы Ивайло Ақ
моншақта қылаңдай
моншақта қылаңдай
Төнді жауға бейне
ақ иық қырандай.
ақ иық қырандай.
Жау өлігі қалды жайрап жолында,
Қалың болгар қойшы патша соңында.
Қашты дұшпан.
Халық кегін қайтарды.
Қасиетті емен шың төсінде жайқалды.
Кәрі еменге ел намысын түлеткен,
Болгарлықтар бас иеді ізетпен.
Царевец шыңы, 1944
- 89 просмотров