Астауы тесік
сияқты.
сияқты.
Құм құдық, бетон кұрса-ай
Өргізіп мың
сан тұяқты,
сан тұяқты,
Мың саным
жомарт карсы-ай
жомарт карсы-ай
Деміне темір міскендей
Жел емес,
жалын еседі.
жалын еседі.
Балбырап жерге түскендей.
Балқыған кұмның кесегі.
Демімде
қалар сортаңдай,
қалар сортаңдай,
Ащы тер соған
қарылып.
қарылып.
Астау тұр, бірақ ортаймай.
Су күткен мал жоқ сарылып.
Қойшы да қырдың шын ұлы.
Қолаға ұқсас түс-түрі.
Аузымда үзын
шылымы,
шылымы,
Қолында транисторы.
Сырт қойға бейқам бозбала,
Жоқтай-ақ қойда
саудасы.
саудасы.
«Суардым» десе
- сөз тама.
- сөз тама.
Ол емес,
мотор - караушы.
мотор - караушы.
II
Қайым қол
суға қанғанда
суға қанғанда
Өріске бастар
ор теке.
ор теке.
Құлазын кұдык қамамда
Келеді дәйім
қарқ өте.
қарқ өте.
Ормығын алып ақырын
Астауға
қолын салады.
қолын салады.
Күмістей көсіп санырын,
Сумен бір
ойнап алады.
ойнап алады.
Содан соң жеңін
сыбанып.
сыбанып.
Сапар шал бетін шаяды,
Асықпай, маңғаз
сыланып.
сыланып.
Саяға төсін жаяды.
Тынғанда
мотор бір ауық.
мотор бір ауық.
Енкейер барып құдықка,
Өткенге ойы жер ауып,
Тулайды дауыл тұнықта.
Ол ойлар қат-қат түйіндей,
Ұйысқан өрмек,
мол дүрмек.
мол дүрмек.
Су емес, құдық түбінде
Жатқандай
көшер мөлдіреп...
көшер мөлдіреп...
ІІІ
Жас жігіт Сапар жаз бойы
Жүз құдық қазды жүз жерден.
Сазы көп,
суы аз болды.
суы аз болды.
Сор шықты
құмнан, түз жерден.
құмнан, түз жерден.
Жатаққа кұдай Жабас бай
Тағы да,
тағы қаздырды.
тағы қаздырды.
Құдіретпен
құлқы жараспай,
құлқы жараспай,
Жазғырды Құлды азғырды.
Жүз де бір кұдық
түбіне
түбіне
Жолдасы түсті
Санардың.
Санардың.
Көзі алдынан бүгін де
Кетпейді сол бір қатал күн.
Түсті де қайтып шықпады,
Тірідей көмді
құм құдық.
құм құдық.
Тік тұрып
елді, бұқпады...
елді, бұқпады...
Жас жары қалды
шыңғырып.
шыңғырып.
Қолында топас белкүрек.
Сол жігіт күні-түнімен
Қап-қара көзі
мөлдіреп,
мөлдіреп,
Қарайды құдық
түбінен...
түбінен...
IV
Құдық-ай. қайран құдық-ай.
Қанша
өмір, қанша өлім ай
өмір, қанша өлім ай
Бір ұрттам судың
кылыгы-ай!
кылыгы-ай!
Өрт болдым
деп ем онымен.
деп ем онымен.
Орыстар сумен басса отты.
Қазақта
судан өрт шықты.
судан өрт шықты.
Қарт өтті «су»
деп, жаста өтті.
деп, жаста өтті.
Мерт кетті, содан дерт шыкты.
Аз күндік ауыз су үшін
Ру мен ру
жауласты.
жауласты.
Бай сілтеп елге кылышын.
Ата мен бала дауласты.
Қаталап дала қыраны,
Қапаты күйіп кұлады.
Көз жасын балшық бұлады.
Адамша мал да жылады.
Құдықтың көзі - бұта ғой.
Арудың
жаудыр көзіндей.
жаудыр көзіндей.
Құдықтың түбі
қатыгез,
қатыгез,
Өртенген шөлдің өзіндей.
V
«Инемен құдық қазғандай» -
Деп өлшеп
қазақ қиналды,
қазақ қиналды,
Құдық бар
жерден көзалмай,
жерден көзалмай,
Сол жерде ел боп жиналды.
Құдыққа берді жер атын.
Құдыққа берді ел атын.
Қыз тыңдап сонда ер антын.
Серуен құрды сері ақын.
Орқұдық, сансыз Сайқұдық.
Тасқұдық,
талай Құмқұдық.
талай Құмқұдық.
Ашқұдық және Байқұдық
Құдық та құдық қымқуыт.
Бұлар да құлпы тастардай.
Бұлар да
тарих беттері.
тарих беттері.
Суалған көзден жас парлап,
Бұлар да
шежіре шертеді.
шежіре шертеді.
Бастық та, ер де, ақын да
Құдықтың атын алмасын
Тарихтар қалсын кітапта.
Тарихты тарих жалғасы.
VI
Санарды уақыт суалды,
Қартайтты бейнет жігітті:
Сан миллион шелек су тартты
Толтырды
мың сан құдықты...
мың сан құдықты...
Кешқұрым ұлы қайтады,
Өрістен қойлар
келеді.
келеді.
Өз сөзін
мотор айтады,
мотор айтады,
Қауғадан
азат бел енді.
азат бел енді.
Сапардың қырық жыл тартқан
Бір демде
мотор тартады.
мотор тартады.
Қуантты қанша қарт жанып
Ауылдың жаңа әр таңы.
Су тартқыш
отам қадірлі
отам қадірлі
Адамды қастерлегендей.
Қанмайды иесіз кабірі
Жер барда осы шегендей.
Лаулашы, жанып,
лаулашы.
лаулашы.
Теңіз бар құдық түбінде.
Мың жылғы анакөз, дау басы
Рахаттың көзі бүгінде.
1969
- 596 просмотров